Po raz pierwszy w historii inwestorzy z Europy zmniejszyli zaangażowanie w fundusze inwestycyjne i fundusze ETF inwestujące zgodnie z polityką zrównoważonego rozwoju. ESG staje się coraz mniej popularną doktryną na rynku kapitałowym, co widać już było wcześniej w innych częściach świata.

W pierwszym kwartale bieżącego roku inwestorzy na całym świecie wycofali rekordową kwotę 8,6 mld USD netto z funduszy ESG. Chociaż inwestorzy z USA redukują zaangażowanie w te fundusze dziesiąty kwartał z rzędu, tym razem o 6,1 mld dol., a w ślad za nimi podążają Azjaci, to Europejczycy po raz pierwszy od 2018 roku stali się sprzedawcami netto, wycofując 1,2 mld USD.

Jeszcze w IV kwartale inwestorzy w Europie zapewnili 20,4 mld dol. wpływów netto, przesądzając o tym, że globalne napływy do funduszy ESG wyniosły 18,1 mld dol. – podał portal . Postawa europejskich inwestorów może sygnalizować zmianę trendu, o tyle poważną, że 84 proc. z 3,2 bln dolarów zgromadzonych w funduszach ESG na całym świecie, przypadało właśnie na Stary Kontynent.  

���Dz�����

Z kolei „Financial Times” przypomina, że ESG spotkało się z krytyką ze strony prawicowych środowisk politycznych, które twierdzą, że kładzie ono większy nacisk na kontrowersyjne kwestie społeczne i polityczne niż na zyski finansowe. Najmocniej sprzeciw ten wybrzmiał od samego prezydenta USA. Nowa administracja zaatakowała różnorodność i integrację we wszystkich ich formach, a także wycofała Stany Zjednoczone z porozumienia paryskiego i ograniczyła finansowanie USAID.

The withdrawals have come despite strong buying of conventional funds, particularly in Europe, during the quarter, meaning they were not driven by a broader investor retreat from the market...

“The ESG backlash coming out of the US is affecting managers and making them more…

— Jana Hlistova (@Janicka)

W ślad za tą retoryką idą wielkie pieniądze dotyczące nie tylko wycofywania środków z funduszy ESG, ale także ograniczania innych rodzajów zielonego finansowania poprzez obligacje czy kredyty. Według wycofywanie się Trumpa z ESG najmocniej udzerzyło w sprzedaż zielonych obligacji na rynkach wschodzących. W pierwszym kwartale 2025 r. ich sprzedaż zmalała aż o 1/3, sięgając zaledwie 8 mld dol. "To najsłabszy początek roku od 2022 r." - informowała Agencja. 

BlackRock, największa na świecie firma zarządzająca aktywami, zdecydowała o wycofaniu się z Net-Zero Asset Managers initiative – organizacji skupiającej firmy inwestycyjne, które zobowiązały się do lokowania środków zgodnie z celami klimatycznymi. Z inicjatywy wycofały się też wielkie amerykańskie banki, w tym Bank of America, Morgan Stanley, Citigroup, JP Morgan i Goldman Sachs. Inni poszli jeszcze dalej i np. bank we wszystkich finansowanych przez siebie portfelach do 2050 r.

O ile Europa trzymała się swojej polityki zrównoważonego rozwoju mimo pojawiających się przeciwności, to twarde stanowisko zmiękczył opór dotyczący tradycyjnej niechęci funduszy ESG, banków i firm inwestycyjnych do inwestowania w spółki zbrojeniowe. Ta kwestia nabrała znaczenia w kontekście dążenia do zwiększenia bezpieczeństwa na kontynencie. Do tej pory, jak donosił swego czasu Bloomberg, finansowanie przemysłu zbrojeniowego oparte było głównie o banki amerykańskie. Kredytodawcy, także w Polsce zaczynają jednak zmieniać podejście.

"Dwa lata temu na Europejskim Kongresie Finansowym w Sopocie padło pytanie czy banki będą finansowały obronność. Większość powiedziała, że nie. Na Forum Bankowy (tegorocznym, przyp. red.), padło to samo pytanie i wszyscy, czy większość powiedziała, że tak” - relacjonowała zmianę podejście banków podczas debaty ���Dz����� i Pulsu Biznesu Elżbieta Czetwertyńska, prezeska Banku Handlowego.

Rozmowy na temat włączania firm zbrojeniowych do portfeli ESG i ich finansowania przez banki mogą  być trudne do przełknięcia dla orędowników zrównoważonego rozwoju. Hortense Bioy, z Morningstar,��cytowana przez ,�� zauważyła, że naciski polityczne mające na celu przyzwolenie na inwestycje w spółki zbrojeniowe przez fundusze ESG w Europie mogą być niepokojące dla niektórych wieloletnich zwolenników zrównoważonych inwestycji.

Krajobraz zrównoważonego inwestowania w Europie jednak zmienia się dynamicznie także za sprawą kolejnych przepisów. Owszem Komisja Europejska planuje drastycznie ograniczyć liczbę firm zobowiązanych do raportowania ESG, ale jednocześnie walczy ze zjawiskiem tzw. greenwashingu, czyli działań marketingowych lub sprzedażowych, podejmowanych w celu osiągnięcia korzyści finansowych lub poprawy wizerunku, a nie faktycznej troski o środowisko, rozwój społeczeństwa czy kulturę organizacji.  

Zaostrzenie przepisów w tym zakresie odbywa się także w kontekście firm inwestycyjnych i ich produktów dla inwestorów, które opisywane jako zgodne z agendą ESG, faktycznie nie miały z nią tak wiele wspólnego, aby móc się w ten sposób określać. Jak policzył Morningstar w I kwartale tego roku w Europie zmieniono nazwy 335 zrównoważonych produktów inwestycyjnych, z czego w 116 przypadkach całkowicie zrezygnowało z terminów związanych z ESG.

Michał Kubicki

Ź��ó��ł��: