���Dz�����

Kredytobiorcy z końcówki lata 2021 r. zasługują na miano hipotecznych pechowców. W ciągu zaledwie 9 miesięcy ich rata wzrosła o dwie trzecie. Klienci, którzy zaciągali zobowiązanie z rozsądnym zapasem zdolności, lada moment będą kwalifikować się do pomocy z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców.

„Wykorzystanie zdolności kredytowej do pełna może się zemścić” – z taką radą spotkał się zapewne niejeden z kredytobiorców zaciągających w ostatnich latach zobowiązanie hipoteczne. Pesymistyczny scenariusz ziścił się szybciej, niż można było się spodziewać. Ostatnich 9 miesięcy stało pod znakiem niezwykle dynamicznego wzrostu stóp procentowych. Efekty odczuli w portfelu wszyscy spłacający raty.

W najgorszej sytuacji są ci, którzy zadłużyli się w okresie rekordowo niskich stóp, i to nie tylko kredytowi ryzykanci finansujący się „pod korek”. Dobrą ilustracją zbliżających się problemów może być przykład „kredytobiorcy-pechowca”, który załapał się na sam koniec epoki taniego pieniądza. Sięgnęliśmy po taki scenariusz i sprawdziliśmy, jak zmieniała się relacja raty kredytu hipotecznego do dochodu gospodarstwa domowego dla przykładowego kredytobiorcy z sierpnia 2021 r.

Od luzu w portfelu do progu alarmowego

Przyjmijmy, że na początku sierpnia 2021 r. zaciągnęliśmy kredyt hipoteczny z 20-procentowym wkładem własnym na 450 tys. zł. Marża produktu opartego na zmiennym oprocentowaniu wyniosła 2,3 pp., a okres spłaty to 25 lat. W momencie wypłaty kredytu wskaźnik WIBOR 3M wynosił 0,21 proc. i był na najniższym poziomie odnotowanym w ostatnich 30 latach.

Załóżmy także, że nie należymy do grona najśmielszych ryzykantów. Nasz miesięczny dochód netto to 6760 zł, a kwotę kredytu dobraliśmy tak, aby rata nie przekraczała 30 proc. dochodu. W zestawieniu szacunków maksymalnej zdolności kredytowej z tego miesiąca najbardziej konserwatywny bank za górny limit przyjmował kwotę przekładającą się na ratę nieco powyżej 30 proc. dochodów klienta. Przypomnijmy, że w Rekomendacji S Komisji Nadzoru Finansowego zaleca się bankom, by ze szczególną ostrożnością traktowały przypadki, gdy wskaźnik DSTI (stałych zobowiązań do dochodu) przekracza 40 proc.

Niską ratą cieszyliśmy się tylko przez miesiąc. Już w październiku była ona o prawie 100 zł wyższa, by później w każdym z kolejnych miesięcy wspinać się na kolejne szczyty. W naszej symulacji zakładamy, że bank aktualizuje wskaźnik WIBOR na bieżąco i co miesiąc przelicza od nowa harmonogram spłaty.

Jeśli założymy, że dochody przykładowego kredytobiorcy nie uległy zmianie w ciągu ostatnich 9 miesięcy, to rata wyliczona na podstawie ostatniego odczytu WIBOR pochłaniać będzie 50,5 proc. miesięcznego dochodu gospodarstwa domowego. Przypomnijmy, że taka wartość wskaźnika znajduje się już powyżej progu pozwalającego na wnioskowanie o wsparcie z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców.

Kredytobiorca o niższych dochodach, startujący w sierpniu 2021 r. z relacji „rata do dochodu” na poziomie 35 proc., dziś musiałby liczyć się z obciążeniem na poziomie prawie 59 proc. wpływów do domowego budżetu. Dla biorącego kredyt niemal „pod korek” (40 proc. dochodów) wskaźnik ten w kwietniu urósłby do 67 proc.

Kłopoty ze spłatami zaczną się z opóźnieniem

Raty kredytów hipotecznych pozostają kilka kroków z tyłu za wzrostem stawek WIBOR. Wynika to z opóźnionego mechanizmu aktualizowania oprocentowania stosowanego przez banki. Kredytobiorcy nawet z kilkumiesięcznym poślizgiem odczują efekty, które zaprezentowaliśmy na uproszczonym przykładzie. Nie oznacza to jednak, że będą mniej bolesne, zwłaszcza że do końca podwyżek stóp jeszcze się nie zbliżyliśmy.

W krótkim okresie panowania najniższych stóp procentowych w historii udzielono ok. 125 tys. nowych kredytów hipotecznych. Część z tych kredytobiorców znajdzie się lada moment w bardzo trudnej sytuacji finansowej, nawet jeśli zachowali margines bezpieczeństwa podczas zaciągania zobowiązania. To ich głos będzie zapewne szczególnie donośny w dyskusjach o opcjach doraźnego wsparcia dla kredytobiorców.

Ź��ó��ł��: