Unijni kontrolerzy są zaniepokojeni nieprawidłowymi wydatkami UE, w tym z mechanizmu odbudowy i ostrzegają, że może to zagrozić budżetowi Wspólnoty – wynika z opublikowanego w środę raportu Europejskiego Trybunału Obrachunkowego (ETO).
Audytorzy poinformowali, że szacowany poziom błędu w wydatkach z budżetu UE w 2023 r. wyniósł aż 5,6 proc.; dopuszczalny wynosi 2 proc. Największe nieprawidłowości odnotowano w wydatkach w obszarze spójności, gdzie błędy w wydatkach stanowiły aż 9,3 proc. oraz w mechanizmie odbudowy po pandemii Covid-19.
W raporcie zauważono, że rok 2023 był trzecim rokiem funkcjonowania funduszu odbudowy, w ramach którego wypłacono 23 dotacje na rzecz 17 państw członkowskich. Jak jednak wykazała kontrola, około jedna trzecia tych płatności nie była zgodna z przepisami, a w sześciu wystąpiły duże nieprawidłowości. W niektórych przypadkach źle opracowane zostały kamienie milowe, czyli warunki które państwa musiały spełnić aby otrzymać fundusze, w innych źle oszacowano wydatki.
Trybunał jeszcze we wrześniu alarmował, że np. wydatki na działania klimatyczne w ramach funduszu mogły zostać zawyżone i to nawet o 34,5 mld euro. Część projektów miała zostać przeszacowana i np. te, które były realizowane jako ekologiczne wcale nie spełniały kryteriów.
Do tego – jak zauważył ETO - państwa członkowskie są pod presją czasu, żeby wydać na czas zarówno środki z polityki spójności jak i funduszu odbudowy, co może oznaczać, że odsetek nieprawidłowych wydatków z UE jeszcze wzrośnie.
Kontrola pokazała, że dług UE za 2023 r. osiągnął rekordowo wysoki poziom 458, 5 mld euro, co oznacza wzrost o 32 proc. w porównaniu z rokiem wcześniejszym. Oznacza to, że zadłużenie UE jest dwukrotnie wyższe niż w 2021 r. Do tego łączna wartość zobowiązań UE, które mogą przerodzić się w dług, jeśli nie zostaną umorzone, pod koniec 2023 r. osiągnęła poziom 543 mld euro.
Jak wskazali audytorzy, budżet UE obciąża wciąż wysoka inflacja oraz pomoc Ukrainie; pomoc ta tylko w zeszłym roku wzrosła ponad dwukrotnie.
Biorąc to wszystko pod uwagę, audytorzy wydali negatywną opinię na temat wydatków UE za 2023 r. i ostrzegli przed ryzykiem finansowym, na jakie narażony jest budżet Wspólnoty, głównie przez rekordowy dług, błędy w wydatkach i wojnę w Ukrainie.
Z Brukseli Jowita Kiwnik Pargana (PAP)
jowi/ jm/
