���Dz�����

Transformacja rolnictwa w obliczu nowych wyzwań środowiskowych, technologicznych i rynkowych staje się jednym z kluczowych tematów debaty gospodarczej. Liderzy sektora, politycy i eksperci podkreślają, że przys��łość Wspólnej Polityki Rolnej, innowacje oraz zrównoważony rozwój zdecydują o konkurencyjności i bezpieczeństwie żywnościowym Europy.

Podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego rolnictwo znala��ło się w centrum uwagi jako jeden z kluczowych sektorów dla przys��łości gospodarki. W panelu „Polskie rolnictwo u progu transformacji”, prowadzonym przez Iwonę Dybę i Annę Kobus z portalu farmer.pl, omówiono główne wyzwania, przed którymi stoi branża. W dyskusji uczestniczyli przedstawiciele administracji rządowej, organizacji rolniczych oraz firm działających na rzecz modernizacji i rozwoju sektora.

Rozmowa skupiła się na zmianach we Wspólnej Polityce Rolnej (WPR), wdrażaniu celów środowiskowych i nowych regulacji unijnych, raportowaniu ESG oraz roli innowacji w budowaniu bardziej zrównoważonego rolnictwa.

Przys��łość WPR

Panel rozpoczęła dyskusja o przys��łości Wspólnej Polityki Rolnej, skupiająca się na jej roli w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego. Minister rolnictwa podkreślił konieczność kontynuacji dopłat bezpośrednich, zwracając uwagę na potrzebę zrównoważenia celów społecznych, handlowych i środowiskowych, zwłaszcza w kontekście niedostatecznego przygotowania rolników do Zielonego Ładu.

— Nie ma wątpliwości, że Wspólna Polityka Rolna powinna być kontynuowana. WPR znacząco przyczyniła się do zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego, dostępności produktów, ich jakości i przystępnych cen. Niestety dochody rolników nie zawsze odzwierciedlają ich trud. Zielony Ład dodatkowo obnażył braki w ich przygotowaniu. Przys��ła WPR musi uwzględniać aspekty społeczne, globalne i handlowe, zachowując równowagę — podkreślał Czesław Siekierski, minister rolnictwa i rozwoju wsi.

Wiceprezes Krajowej Rady Izb Rolniczych Robert Nowak zwrócił uwagę na potrzebę ochrony budżetu WPR przed inflacją oraz dostosowania polityki do regionalnych uwarunkowań. Podkreślił, że bezpieczeństwo żywnościowe obejmuje dziś nie tylko ilość, ale także jakość i zdrowie konsumentów, co wymaga odpowiedniego finansowania.

— WPR powinna nadal priorytetowo traktować bezpieczeństwo żywnościowe. Historycznie chodziło o zapewnienie odpowiedniej ilości żywności, ale dziś kluczowe są także aspekty zdrowotne i związane z bezpieczeństwem produktów. To jednak kosztuje. Dlatego WPR musi pozostać odrębną polityką UE, a jej budżet powinien być indeksowany o inflację. Przy siedmioletnich budżetach inflacja znacznie obniża realną wartość środków, co było szczególnie widać po wybuchu wojny w Ukrainie — zaznaczył wiceprezes Krajowej Rady Izb Rolniczych.

Robert Nowak zaproponował poszukiwanie alternatywnych źródeł finansowania dla działań prośrodowiskowych, aby odciążyć główne fundusze polityki rolnej.
— Budżet WPR maleje, a obowiązków przybywa. Rozsądnym rozwiązaniem byłoby wyodrębnienie finansowania działań prośrodowiskowych z budżetu WPR i poszukiwanie dla nich innych źródeł — podkreślił Robert Nowak.

Innowacje i zrównoważony rozwój

Transformacja polskiego rolnictwa w kierunku zrównoważonego rozwoju była kolejnym kluczowym tematem dyskusji. Przedstawiciel firmy Corteva Agriscience Poland Paweł Trawiński chwalił polskich rolników za efektywne wykorzystanie funduszy unijnych od 2004 r., ale też wskazał na wyzwania związane z pogodą, regulacjami i potrzebą przewidywalnego wsparcia dla innowacji.
— Od przystąpienia Polski do UE w 2004 r. rolnicy znakomicie wykorzystali środki na modernizację, mechanizację i zakup ziemi. Są wzorem do naśladowania, ale stoją przed licznymi zagrożeniami: zmienną pogodą, ograniczeniami handlowymi czy zakazami stosowania niektórych środków ochrony roślin. Rolnicy potrzebują jasnej wizji rozwoju rolnictwa, stabilnych ram prawnych oraz wsparcia finansowego dla innowacji — podkreślił Paweł Trawiński, Country Leader Poland, Corteva Agriscience Poland.

Przedstawicielka BASF Polska Anna Zalewska omówiła z kolei dwutorowe podejście firmy do zrównoważonego rolnictwa, łączące niskoemisyjność z dostarczaniem rozwiązań zwiększających odporność gospodarstw. Podkreśliła, że innowacje muszą wspierać rentowność, która jest kluczowa dla rolników.
— Transformacja rolnictwa w kierunku zrównoważonego rozwoju postępuje. Pracujemy nad niskoemisyjnością, a jednocześnie dostarczamy rolnikom narzędzia, które pomagają im sprostać zmianom klimatycznym i utrzymać efektywną produkcję. Dla rolnika kluczowa jest rentowność, dlatego wszystkie nasze innowacje projektujemy z myślą o zwiększeniu efektywności ich gospodarstw — zaznaczyła Anna Zalewska, Advocacy Manager, BASF.

Ekspertka podkreślała także znaczenie współpracy w łańcuchu wartości, wskazując, że cele zrównoważonego rolnictwa wymagają wspólnych działań wszystkich interesariuszy.
— Współpraca w całym łańcuchu wartości jest kluczowa. Sami nie osiągniemy celów zrównoważonego rolnictwa, poprawy efektywności produkcji ani zapewnienia rentowności gospodarstw — powiedziała Anna Zalewska.

Regulacje, biurokracja i ESG

Łukasz Czech, rolnik i prezes AgroWE, zwrócił uwagę na ogromne obciążenia administracyjne związane z WPR, podkreślając, ile pracy rolnicy muszą poświęcać na biurokrację. Jednocześnie docenił inicjatywy takie jak Rolnictwo 4.0 i zaapelował o lepszą współpracę z urzędnikami.
— W Polsce mamy 340 tys. rozwijających się gospodarstw. Każde z nich przez jeden dzień w tygodniu zajmuje się analizą WPR, wypełnianiem formularzy i planowaniem produkcji pod kątem wymogów środowiskowych. Przyjmując, że godzina pracy kosztuje 10 euro, daje to 3,6 mld euro rocznie niewycenionego wysiłku rolników. Programy takie jak Rolnictwo 4.0 są cenne, ale wymagają lepszej współpracy między rolnikami a urzędnikami — zaznaczył Łukasz Czech.
Eksperci zgromadzeni na debacie wskazywali na biurokrację jako powszechny problem — nie tylko dla samego rolnictwa. Jako jedno z rozwiązań wskazywali cyfryzację.

— Potrzebujemy ewolucji, nie rewolucji. Biurokracja to wyzwanie nie tylko dla rolnictwa, ale też innych sektorów. Cyfryzacja może znacząco ułatwić te procesy — zaznaczyła Anita Bednarek, dyrektor ds. zrównoważonego rozwoju, Goodvalley.

W tym samym kontekście ekspertka Goodvalley zwróciła uwagę na znaczenie rolnictwa w transformacji energetycznej, ostrzegając przed przesuwaniem środków z WPR na inne sektory.

— Nie możemy mówić o dekarbonizacji przemysłu bez transformacji rolnictwa, które jest kluczową częścią gospodarki. W UE pojawiają się pomysły przesunięcia środków z WPR na energetykę, ale warto pamiętać, że rolnictwo i energetyka są ze sobą powiązane i mogą się wzajemnie wspierać — podkreśliła Anita Bednarek.

Wspólne działania

Włączenie rolnictwa w raportowanie ESG było kolejnym istotnym tematem podczas debaty. Anna Zalewska omówiła działania BASF na rzecz zrównoważonych środków ochrony roślin, które wspierają rolników w spełnianiu wymogów raportowania.

— Aby osiągnąć neutralność emisyjną w produkcji mięsa, warzyw czy zbóż, musimy zacząć od zrównoważonych środków ochrony roślin. Dlatego inwestujemy w innowacyjne technologie i mierzymy ślad węglowy naszych produktów, aby ułatwić rolnikom raportowanie ESG — powiedziała Anna Zalewska.

Kwestia edukacji i angażowania młodych ludzi w rolnictwo została poruszona przez przedstawicielkę McDonald’s Polska Annę Papkę. Podkreśliła ona znaczenie społecznego aspektu ESG, wskazując na malejącą liczbę rolników w Europie.

— W dyskusji o ESG często skupiamy się na środowisku, a za mało na aspekcie społecznym. Populacja rolników w Europie maleje, a młodzi ludzie rzadko wybierają ten zawód. Dlatego tak ważne są inicjatywy edukacyjne, jak nasze programy: Young Farmers czy Agrowoman, które zachęcają młodych ludzi do zaangażowania w rolnictwo — zaznaczyła Anna Papka, dyrektorka ds. relacji korporacyjnych i wpływu, McDonald’s Polska.

Wnioski z debaty pokazują, że transformacja rolnictwa wymaga współpracy, innowacji i nowych modeli wsparcia. Tylko zintegrowane działania administracji, biznesu i rolników pozwolą sektorowi skutecznie odpowiedzieć na wyzwania przys��łości i zapewnić stabilność bezpieczeństwa żywnościowego Europy.