Czy księgowi mogą ubezpieczyć się od odpowiedzialności karno-skarbowej? Czy zadziała ono, kiedy błąd wynika z niejasnych przepisów? Czy można się zabezpieczyć przed skutkami "Polskiego ładu" i ile kosztuje ochrona ubezpieczeniowa? Sprawdzamy.

"Polski ład" tuż po wejściu w życie spowodował zamieszanie związane z wysokością wynagrodzeń. Nauczyciele i pracownicy służb mundurowych otrzymali niższe pensje, a winą za ten stan rzeczy obarczono księgowe, choć nie były one winne nowym przepisom. Jednak na kanwie problemów, jakie zaistniały, coraz częściej pojawiają się pytania o odpowiedzialność za błędy, które powstać mogą w związku z niejasnymi przepisami. Doradcy alarmują, że podatnicy mocno odczują skutki reformy.

O kwestie ubezpieczenia dla księgowych, biur rachunkowych oraz doradców podatkowych zapytaliśmy Benefit Solution Sp. z o.o. Na pytania redakcji ���Dz����� odpowiedział prezes zarządu Krzysztof Zgliński.

Polisa OC dla księgowych

Posiadanie ubezpieczenia OC przez księgowe czy doradców podatkowych regulują przepisy prawa. Na ich podstawie przedstawiciele tych zawodów muszą dokonać zakupu ubezpieczenia - obowiązek ten powstaje nie później niż w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia wykonywania działalności. Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczenia OC w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte umową, wynosi równowartość w złotych 10 000 euro.

���Dz�����

Jak wskazuje prezes zarządu Benefit Solution Sp. z o.o., ubezpieczenia dla doradców podatkowych, księgowych czy biur rachunkowych uzależnione są od:

• obowiązku posiadania ochrony zgodnie z minimalnymi wymogami określonymi przepisami prawa lub
• indywidualnych potrzeb każdego z przedsiębiorcy świadczącego w/w usługi.

W praktyce najczęściej podmioty te występują:

• o połączone usługi księgowo-rachunkowe bez doradztwa podatkowego,
• o połączone usługi księgowo-rachunkowe z doradztwem podatkowym.

Jak mówi nasz ekspert, największe wyzwanie to dobrać tak program ubezpieczeniowy, żeby można było przenieść ryzyka finansowe prowadzenia przedsiębiorstwa na ryzyka ubezpieczeniowe. Najkorzystniejszym rozwiązaniem jest kontakt z profesjonalnym brokerem ubezpieczeniowym, który precyzyjnie przeprowadzi analizę potrzeb klienta, wynegocjuje adekwatne zakresy ochrony i w rekomendacji zaprezentuje najkorzystniejsze rozwiązania.

Z doświadczeń Benefit Solution wynika, że najbardziej optymalnym rozwiązaniem dla przedsiębiorców wykonujących w/w usługi są rekomendacje wariantowe. Przedsiębiorca może wybrać najbardziej, jego zdaniem, korzystny program zarówno na etapie zawierania polisy, jak również poznać warunki zmian w trakcie ochrony.

Ochrona OC w biurze rachunkowym

Inny typ ochrony przeznaczony jest dla biur rachunkowych. To obowiązkowe i/lub dobrowolne ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorców usługowo prowadzących księgi rachunkowe. Polisa OC chroni przede wszystkim przed błędami, które powstaną w związku wykonywaniem działalności księgowej oraz roszczeniami ze strony ich klientów.

Ochrona wynikająca z obowiązkowego ubezpieczenie OC biura rachunkowego może zostać rozszerzona o ryzyka dobrowolne, w tym dotyczące osobistej odpowiedzialności karno-skarbowej. 
To dodatek, który dotyczy osoby profesjonalnie zajmującej się księgowością i kary nałożonej bezpośrednio na nią. W tym przypadku koszty odpowiedzialności karno-skarbowej oznaczają koszty obrony, kar administracyjnych i innych kar nałożonych bezpośrednio na ubezpieczonego w wyniku wypadku ubezpieczeniowego.

Ubezpieczenie OC doradcy podatkowego

Doradca podatkowy jako przedstawiciel zawodu regulowanego jest zobowiązany przepisami prawa do posiadania aktywnej ochrony w zakresie OC obowiązkowej minimum w zakresie zgodnym z wymogami rozporządzenia.

Niezależnie od sposobu zatrudnienia, wykonywania pracy na etacie, na podstawie umowy cywilno-prawnej świadczonej tylko dla jednego podmiotu (jak dla pracodawcy) oraz dla wielu podmiotów doradcy podatkowi są zrzeszeni w Krajowej Izbie Doradców Podatkowyc. Jak wskazuje izba, do zakresu usług doradcy podatkowego należy:

1. udzielanie porad, opinii i wyjaśnień z zakresu obowiązków podatkowych;
2. sporządzanie zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielaniem pomocy w tym zakresie;
3. reprezentowanie klientów w postępowaniu przed organami podatkowymi we wszystkich;
4. instancjach oraz przed sądami administracyjnymi;
5. udzielanie porad, opinii i wyjaśnień oraz prowadzenie rozliczeń innych niż podatki - jak należności publicznoprawne (np. , ubezpieczenie zdrowotne);
6. doradztwo w zakresie międzynarodowego prawa podatkowego, doradztwo i reprezentowanie;
7. klientów w zakresie obowiązków wynikających z prawa celnego;
8. prowadzenie ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie pomocy w tym zakresie;
9. doradztwo w zakresie korzystania - z pomocy publicznej dla przedsiębiorców - z funduszy unijnych i inne czynności, na które zezwala ustawa o doradztwie podatkowym.

Najczęściej w zakresie podstawowym, wynikającym z rozporządzenia, doradcy podatkowi zawierają ubezpieczenie obowiązkowe na podstawie warunków wypracowanych przez izbę (przekierowanie przez stronę izby do aktualnego ubezpieczyciela obsługującego program).

W przypadku doradców podatkowych pracujących na etacie w związku z tym, że są oni obowiązkowo członkami izby oraz zgodnie z rozporządzeniem, są oni zobowiązaniu do posiadania polisy - wykupują obowiązkową ochronę w minimalnym zakresie. W takich przypadkach od relacji pomiędzy doradcą podatkowym a pracodawcą zależy, czy doradca płaci sam za ubezpieczenie, czy jest ono w jakiś sposób finansowane przez pracodawcę.

W przypadku doradców podatkowych współpracujących z klientami na zasadach B2B, podobnie jak kancelarie prawne, najczęściej tworzą spółki partnerskie lub sp. z o.o. Często łączą oni swoje kompetencje doradcze w zakresie podatków razem z adwokatami i radcami prawnymi, świadcząc w ramach stworzonej kancelarii szerokie portfolio usług.

W przypadku kancelarii prawno-podatkowych komplementarność świadczonych usług pozwala na obsługę znaczących podmiotów, a to pociąga za sobą zwiększone ryzyko biznesowe. W konsekwencji wymusza na usługodawcy konieczność zawarcia takiego programu ubezpieczeniowego, który w jak największym stopniu przeniesie ryzyko finansowe na ryzyka ubezpieczeniowe.

Kogo obejmuje polisa?

Odpowiedzialność karno-skarbowa dotyczy osób fizycznych, które wykonują czynności księgowe oraz czynności nadzorcze nad czynnościami księgowymi. Są to główni księgowi, księgowi, dyrektorzy finansowi, osoby zarządzające, osoby prowadzące działalność gospodarczą oraz inne osoby ponoszące odpowiedzialność karno-skarbową i karną (będące konsekwencją czynów zabronionych w czynnościach księgowych niepodlegających KAS), np. wójt, burmistrz czy pracownik działu controllingu. Taka polisa oprócz refundacji mandatów i kar administracyjnych może zawierać szereg dodatkowych rozwiązań budujących kompleksową ochronę.

Prezes Benefit Solution Sp. z o.o. zaznacza, że pracownicy mogą zostać objęci ochroną w zakresie odpowiedzialności cywilnej w związku z wykonywaniem powierzonych im obowiązków w zakresie czynności księgowych oraz szkód wynikające z utraty, zniszczenia lub zagubienia dokumentów powierzonych ubezpieczonemu w związku z wykonywaniem czynności księgowych.

Osobami ubezpieczonymi w programie ubezpieczeniowym są:

1. ��������ą��;
2. dyrektorzy finansowi;
3. główni księgowi i księgowi, specjaliści ds. podatków, rachunkowości, itp;
4. osoby uprawnione do wystawiania i przyjmowania faktu.

Uwzględniając powyższe, motywacja do zakupu ochrony ubezpieczeniowej w zakresie karno-skarbowym powinna być przede wszystkim po stronie zarządzających. Wybierając ubezpieczenie OC, trzeba pamiętać, że ograniczeniem ochrony dla pracowników etatowych są zapisy Kodeksu pracy (odpowiedzialność do 3 miesięcznych wynagrodzeń).

Na co zwrócić uwagę, wybierając polisę OC?

Benefit Solution jako profesjonalny broker ubezpieczeniowy współpracuje z wieloma renomowanymi kancelariami świadczącymi kompleksowe usługi prawno-podatkowe. Przygotowywane indywidualnie do potrzeb kancelarii programy ubezpieczeniowe charakteryzują się przede wszystkim:

• precyzyjnie zdefiniowanym zakresem świadczonych usług oraz terytorium na którym są świadczone usługi (jurysdykcja prawna) – to one warunkują skalę ryzyka i akceptowalny, z punktu widzenia ubezpieczyciela, zakres ochron;
• optymalnie dobranymi udziałami własnymi/franszyzami;
• optymalnie dobraną sumę ubezpieczenia wraz z sublimitami dla poszczególnych zakresów ochrony i klauzul;
• optymalnie dobranym zakresem ochrony z indywidualnie doprecyzowaną treścią klauzul specjalistycznych;
• dobranego triggera ubezpieczeniowego (claims made - ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność, jeżeli poszkodowany zgłosił roszczenie odszkodowawcze w okresie ubezpieczenia, act commited - ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność, jeżeli zdarzenie będące źródłem szkody, tzw. przyczyna pierwotna szkody, wystąpiło w okresie ubezpieczenia lub loss occurrence – ubezpieczyciel ponosi odpowiedzialność jeżeli szkoda powstała w okresie ubezpieczenia).

Ubezpieczenie można rozszerzyć o dodatkowe ryzyka

Jak wskazuje nasz rozmówca, z punktu widzenia najczęstszych rozszerzeń zakresów ochrony obejmują one:

• włączenie szerokiej definicji osób objętych ochroną (doradcy podatkowi, radcowie prawni, adwokaci, aplikanci, doradcy restrukturyzacyjni, stażyści, inne osoby wykonujące czynności administracyjne),
• nieupoważnione wykorzystywanie poufnych informacji, naruszenia tajemnicy zawodowej, roszczenia z tytułu nadużycia wolności słowa lub pisma w związku z wykonywaniem czynności zawodowych, roszczenie regresowe z tytułu kar umownych,
• okres dodatkowy na zgłaszanie roszczeń (przypadek braku przedłużenia ochrony ubezpieczeniowej),
• sposoby i tryby zgłaszania roszczeń, listy wymaganych dokumentów i inne elementy związane z dokumentacją i procesem likwidacji szkód i wiele innych wypracowanych indywidualnie podczas współpracy brokera z daną kancelarią. 

Katalog najczęstszych włączeń, które mogą powstać na skutek wykonywanych usług w zakresach wyżej opisywanych programów ubezpieczeniowych, to:

• wykonywanie działalności innej niż opisana w zakresie świadczonych usług,
• wyrządzone umyślnie przez ubezpieczonego lub osoby, za które ubezpieczony ponosi odpowiedzialność,
• wyrządzone osobom bliskim, wspólnikom i osobom bliskim wspólników ubezpieczonego,
• wobec osób prawnych, w których większość udziałw (akcji) należy do osób objętych ubezpieczeniem lub ich osób bliskich, za które ubezpieczony jest odpowiedzialny wskutek umownego przejęcia odpowiedzialności cywilnej innej osoby (podmiotu) albo wskutek rozszerzenia zakresu własnej odpowiedzialności ponad wynikającą z ustawy,
• powstałe w następstwie korzystania z usług osób nieuprawnionych do świadczenia doradztwa podatkowego lub pomocy prawnej lub wydawania opinii w danym zakresie oraz powstałe w następstwie korzystania z usług osób nieposiadających prawa do wykonywania zawodu, 
• kar umownych i odsetek,
• przekroczenia harmonogramów i kosztorysów,
• powstałe w następstwie działań wojennych, wojny domowej, strajków, rewolucji, rozruchów, zamieszek, aktów terroru, lokautu, wandalizmu lub sabotażu, w wartościach pieniężnych, dziełach sztuki, zbiorach filatelistycznych, związane z naruszeniem praw autorskich, patentów, znaków towarowych, nazw fabrycznych i oznaczeń,
• wyrządzone przez wszelkiego rodzaju wirusy komputerowe lub innego rodzaju programy zakłócające pracę jakiegokolwiek programu, komputera, sieci, telefonu, niezależnie od przyczyn ich pojawienia się.

Współpraca z profesjonalnym brokerem pozwala na wynegocjowanie specjalnych zapisów klauzul pozwalających na włączenie lub częściowe włączenie powyższych wyłączeń.

"Polski ładu" zwiększył zaintresowanie ochroną polisową

Krzysztof Zgliński zauważa, że wprowadzenie "Polskiego ładu" z licznymi nieprecyzyjnymi zapisami, wieloma wyjątkami, zaskakującymi modyfikacjami czy rozporządzeniami, które zmieniają dopiero co wprowadzone regulacje, jeszcze bardziej utrudniają funkcjonowanie w nowej rzeczywistości prawno-podatkowej.

Z jednej strony usługi doradców podatkowych, księgowych czy innych doradców w zakresie interpretacji i stosowania przepisów stają się coraz bardziej poszukiwane, z drugiej zaś przy takiej ilości zmian prawnopodatkowych znacząco zwiększają odpowiedzialność tychże doradców. Rozwiązaniem dla nich jest przeniesienie ryzyka finansowego związanego ze świadczonymi przez nich usługami na ryzyka ubezpieczeniowe. Jeśli nie w całości, to w części, doprowadzając do dywersyfikacji ryzyka świadczonych przez siebie usług jako przedsiębiorcy. Stąd warto wykupić polisę, która powoli choć trochę na minimalizacje ryzyka w świadczonych usługach.

Biorąc pod uwagę doświadczenia Benefit Solution, najczęściej występuje miks w/w działań ze strony pracodawców, a wprowadzane przepisy lub ich niejednoznaczność ("Polski ład" czy pakiet nowych regulacji i zmiany w Ustawie o VAT - ustawa z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r., poz. 2076) powodują wzrost zainteresowania usługami zawodowymi - profesjonalnie realizowanymi przez doradców podatkowych/kancelarie doradcze.

Dodatkowo ważnym elementem, o którym zapomina część przedsiębiorców, to wykupienie ubezpieczenia obowiązkowego związanego z rozporządzeniem. Dotyczy to przypadku, gdy w holdingu/grupie spółek jedna z nich wykonuje czynności księgowe na rzecz pozostałych podmiotów, wystawiając faktury za swoje usługi poszczególnym spółkom (typowy przykład centrum usług wspólnych). Wówczas suma ubezpieczenia powinna być zgodna z minimalną sumą ubezpieczenia wynikającą z rozporządzenia lub powinna zostać ustalona na poziomie adekwatnym do ryzyka biznesowego. W takich przypadkach współpraca z profesjonalnym brokerem ubezpieczeniowym pozwala na uniknięcie błędów wynikających z braku obowiązkowego ubezpieczenia oraz przede wszystkim na optymalne dopasowanie sumy ubezpieczenia.

Ź��ó��ł��: