Do 2050 roku wi臋kszo艣膰 polskiego spo艂ecze艅stwa b臋dzie mia艂a powy偶ej 50 lat. Jednocze艣nie do firm coraz szybciej wchodz膮 nowoczesne technologie, co sprawia, 偶e starszym pracownikom trudniej b臋dzie nad膮偶y膰 za zmianami, co grozi wykluczeniem, a m艂odzi boj膮 si臋, 偶e ich stanowiska znikn膮. O aktualnych trendach na rynku pracy rozmawiali uczestnicy jednego z paneli podczas wiosennej edycji Europejskiego Forum Nowych Idei, kt贸ra odbywa si臋 w艂a艣nie w Warszawie.
Jak twierdzi Mariusz Zielonka z Konfederacji Lewiatan, europejskie rynki pracy, mimo obecnych turbulencji na 艣wiecie, charakteryzuj膮 si臋 du偶膮 odporno艣ci膮.
鈥� Polska jest na trzecim miejscu w艣r贸d tych lepiej radz膮cych sobie. Jednak droga ta mo偶e by膰 wyboista. Zw艂aszcza 偶e na rynku pracy zachodzi wiele dynamicznych zmian zwi膮zanych m.in. z technologi膮 鈥� m贸wi艂 Mariusz Zielonka. 鈥� Dodatkowo widoczne jest starzenie si臋 spo艂ecze艅stwa. Do 2050 wi臋kszo艣膰 naszej populacji b臋dzie powy偶ej 50 lat. Jednocze艣nie tempo zmian przyspiesza, co grozi wykluczeniem. Zw艂aszcza starszym pracownikom trudniej b臋dzie nad膮偶y膰. Dlatego konieczne jest stworzenie systemu nauki przez ca艂e 偶ycie.
Trzeba pomy艣le膰 o srebrnej gospodarce
R贸wnie偶 Li Andersson, europos艂anka, przewodnicz膮ca Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych Parlamentu Europejskiego, uwa偶a, 偶e konieczne jest wprowadzenie specjalnych polityk rynku pracy z my艣l膮 o srebrnej gospodarce.
鈥� Musimy wzi膮膰 pod uwag臋 starszych pracownik贸w 鈥� uwa偶a Li Andersson. 鈥� Konieczna jest zmiana podej艣cia rekrutacyjnego do nich, ale te偶 dopasowanie ich kompetencji do wymog贸w transformacji technologicznej. Potrzebne s膮 celowane programy uczenia si臋 przez ca艂e 偶ycie, a tak偶e reskilling i upskilling dopasowane do konkretnych potrzeb. Do 2030 r. cel jest taki, aby wi臋kszo艣膰 uczestniczy艂a w tym procesie. Tym bardziej 偶e obecnie jedynie 11 proc. starszych pracownik贸w, powy偶ej 55 roku 偶ycia dalej si臋 edukuje.
Pracownicy powy偶ej 55. roku 偶ycia nie s膮 problemem
Zdaniem Li Andersson w wielu krajach te problemy s膮 rozwi膮zywane na poziomie krajowym.
鈥� 艢rednie i ma艂e przedsi臋biorstwa nie s膮 w stanie inwestowa膰 w sta艂y rozw贸j wszystkich grup zawodowych. Dlatego potrzebuj膮 unijnego wsparcia 鈥� uwa偶a europos艂anka. 鈥� Niezb臋dne s膮 dobrze zaprojektowane programy. Trzeba nawet zaplanowa膰, kto zast膮pi pracownika, gdy on akurat b臋dzie si臋 dokszta艂ca艂. Potrzebujemy promowania wsp贸艂pracy mi臋dzypokoleniowej, program贸w mentorskich i w艂a艣ciwej narracji. Nie mo偶na m贸wi膰, 偶e pracownicy powy偶ej 55. roku s膮 problemem. Pami臋tajmy o gigantycznej wiedzy i do艣wiadczeniu, jaki mog膮 oni przekaza膰 m艂odszym pokoleniom.
Znikn膮 kasjerzy?
Z kolei Marina Dubakina, prezeska i dyrektorka generalna ds. zr贸wnowa偶onego rozwoju, IKEA Retail uwa偶a, 偶e nowe technologie budz膮 obecnie wiele mit贸w. Dlatego zar贸wno liderzy firm, jak i pa艅stwo, powinni je obali膰, bo to tylko strach, kt贸ry ma wielkie oczy.
鈥撀� Zmiana technologiczna dzieje si臋 ju偶 od d艂u偶szego czasu i wcale nie odbywa si臋 nagle 鈥� twierdzi Marina Dubakina. 鈥� To nie jest a偶 tak dramatyczna sprawa. Nie ma te偶 miejsca tylko w pracy, ale r贸wnie偶 w 偶yciu osobistym ka偶dego z nas. Wyzwaniem jest ilo艣膰 czasu, kt贸re firma i pracownik po艣wi臋ca, by te nowoczesne narz臋dzia oswoi膰. To wp艂ywa na wydajno艣膰 i pewno艣膰 siebie i samopoczucie osoby zatrudnionej.
Zdaniem Mariny Dubakiny najnowsze technologie mog膮 sprawi膰, 偶e nie b臋dzie kasjer贸w.
鈥� To b臋d膮 najszybciej znikaj膮ce zawody 鈥� uwa偶a przedstawicielka IKEA Retail. 鈥� Na szcz臋艣cie jest to taka grupa, kt贸r膮 mo偶na bardzo szybko przekwalifikowa膰. Osoby te b臋d膮 mog艂y cho膰by nadzorowa膰 r贸偶ne urz膮dzenia i pomaga膰 w procesie sprzeda偶owym. To tylko jeden z przyk艂ad贸w.聽 Z do艣wiadczenia w IKEA wiemy, 偶e trzeba tylko na to po艣wi臋ci膰 troch臋 czasu. W Warszawie mamy 60 proc. pracownik贸w mniej ze wzgl臋du na automatyzacj臋. 聽
Powsta艂a luka technologiczna
Bo偶ena Le艣niewska, wiceprezeska zarz膮du ds. rynku biznesowego w Orange Polska uwa偶a, 偶e technologie rosn膮 bardzo szybko i gwa艂townie. Natomiast w tym samym czasie organizacje rosn膮 powoli.
鈥� W ci膮gu ostatnich lat spowodowa艂o to du偶膮 luk臋, kt贸ra stanowi wielki problem, bo transformacja cyfrowa stanowi cz臋艣膰 ka偶dej firmy 鈥� twierdzi Bo偶ena Le艣niewska. 鈥� W dodatku potrzebujemy we wszystkich organizacjach zaadaptowa膰 du偶o technologii. Dlatego bardzo wa偶ne jest to, aby przyspieszy膰 tempo transformacji, co nie jest 艂atwe. Konieczne jest po艂膮czenie kompetencji IT i biznesu oraz podwy偶szanie kwalifikacji. W du偶ych firmach m贸wimy ju偶 o podej艣ciu masowym.
Czy mo偶na w pracy korzysta膰 z AI?
Jak twierdzi Dariusz Standerski, sekretarz stanu w Ministerstwie Cyfryzacji, wielu pracownik贸w ma w膮tpliwo艣ci czy mo偶e skorzysta膰 ze sztucznej inteligencji w swojej pracy.
鈥� Korzystamy z AI na wiele r贸偶nych sposob贸w. Jest to ju偶 teraz nie do unikni臋cia 鈥� uwa偶a Dariusz Standerski. 鈥� To nie pierwsza taka rewolucja w naszych dziejach. Wcze艣niejsze zwi臋ksza艂y zwykle liczb臋 miejsc pracy. Fala AI nie b臋dzie si臋 od tego r贸偶ni艂a. R贸偶nica polega na innej sytuacji demograficznej.聽 W Polsce co roku 500 tys. os贸b odchodzi z rynku pracy, a 300 tys. wchodzi. To oznacza, 偶e sztuczna inteligencja b臋dzie musia艂a tu pom贸c. Problem polega na tym, 偶e firmy dostosowuj膮 si臋 do tego zbyt wolno. Dlatego musimy dopasowa膰 technologie szybciej ni偶 w przes锄艂o艣ci. W Polsce potrzebujemy 100 tys. wi臋cej specjalist贸w od IT i AI do ko艅ca obecnej dekady. Takich pracownik贸w brakuje zw艂aszcza w ma艂ych miejscowo艣ciach 鈥� doda艂 minister.
Brak si艂y roboczej to problem 70 proc. polskich firm
Wed艂ug danych Komisji Europejskiej a偶 70 proc. pracodawc贸w m贸wi, 偶e brak si艂y roboczej jest ich g艂贸wnym problemem. Zdaniem Ivailo Kalfina, dyrektora wykonawczego Eurofound, jest to problem, bo ju偶 teraz konkurujemy z innymi rejonami 艣wiata o si艂臋 robocz膮.
鈥� Zapotrzebowanie na rynku europejskim na pracownik贸w spoza Unii dotyczy dw贸ch grup: bardzo wysoko wykszta艂conych pracownik贸w np. zajmuj膮cych si臋 nowymi technologiami oraz takich, kt贸rzy nie potrzebuj膮 wysokich umiej臋tno艣ci np. na w opiece lub budownictwie. Tych drugich mo偶na po prostu przeszkoli膰. Jednak, aby nam贸wi膰 in偶yniera softwarowego z Indii do przyjechania do Europy, musimy nie tylko zaproponowa膰 wysokie wynagrodzenie, ale te偶 wysok膮 jako艣膰 zatrudnienia. Trzeba wzi膮膰 pod uwag臋, 偶e przyjedzie on z rodzin膮. Dlatego mieszkalnictwo, system edukacji, zdrowia, opieki spo艂ecznej musi by膰 na to przygotowany.
Zdaniem Ivailo Kalfina w krajach europejskich mamy te偶 rezerw臋 kadrow膮 np. m艂odych rodzic贸w, osoby starsze oraz osoby, kt贸re nie s膮 zainteresowane prac膮, do kt贸rych nale偶y zw艂aszcza cz臋艣膰 m艂odego pokolenia. Dlatego trzeba pomy艣le膰, jak ich przyci膮gn膮膰 na rynek pracy.
鈥� Najpierw warto zach臋ci膰 swoich obywateli, a dopiero potem zach臋ca膰 osoby z zewn膮trz, aby do nas przyjecha艂y 鈥� uwa偶a dyrektor wykonawczy Eurofound.
Wychodzenie na badania w czasie pracy jest cool?
Jak twierdzi Bo偶ena Soberka, Head of HR Poland and Baltics w BAT, nie mo偶na przej艣膰 przez transformacj臋 spo艂eczn膮 bez pami臋tania o tym, 偶e w samym jej 艣rodku s膮 ludzie.
鈥� Nie stanowi to kosztu, ale jest inwestycj膮 w rozw贸j firmy 鈥� uwa偶a ekspertka 鈥� Musimy te偶 stworzy膰 takie miejsce pracy, gdzie zdrowie jest kwesti膮 bardzo wa偶n膮. Istotna jest pomoc pracownikom w tym, 偶eby jak najd艂u偶ej mogli pracowa膰. Trzeba pilnowa膰 ergonomii pracy. Wa偶ne jest budowanie 艣wiadomo艣ci, 偶e dbanie o siebie jest czym艣 modnym. Wychodzenie na badania w czasie pracy jest cool. Prewencja jest najlepsz膮 form膮 troski o zdrowie. Mog膮 si臋 do tego przygotowa膰 r贸wnie偶 pracodawcy.
Zdaniem Bo偶eny Soberki jeszcze wa偶niejszy jest dobrostan psychiczny, kt贸ry w Polsce jeszcze nie jest dostatecznie wspierany.
鈥� 艢rednie wykorzystanie program贸w wspieraj膮cych zdrowie psychiczne wynosi 2 proc. 鈥� twierdzi przedstawicielka BAT. 鈥� Dlatego trzeba zacz膮膰 od edukacji, zwi臋kszania 艣wiadomo艣ci i odczarowania tematu. My jako pracodawcy mo偶emy doprowadzi膰 do ogromnej zmiany w tym zakresie 鈥� dodaje ekspertka.
