O tym, jak przys锄艂o艣膰 europejskiego zatrudnienia wyobra偶aj膮 sobie decydenci odpowiadaj膮cy za prawo pracy i polityk臋 spo艂eczn膮 w swoich krajach, rozmawiano podczas pierwszego dnia wiosennej edycji Europejskiego Forum Nowych Idei. O swoich propozycjach opowiedzia艂y szefowe resort贸w zajmuj膮cych si臋 rynkiem pracy w Polsce, Hiszpanii i na Litwie.
Wsp贸lne wyzwania, technologie i deregulacje by艂y tematem panelu ministr贸w 鈥濿yzwania dla pracy w Europie鈥� podczas Europejskiego Forum Nowych Idei odbywaj膮cego si臋 w艂a艣nie w Warszawie. Rozmawiano m.in. o tym, czy trudno b臋dzie wypracowa膰 rozwi膮zania dla takich wyzwa艅 rynku pracy jak automatyzacja, starzenie si臋 spo艂ecze艅stwa, zmieniaj膮ce si臋 modele zatrudnienia i rosn膮ca mobilno艣膰 pracownik贸w.
Wiele obecnych umiej臋tno艣ci ju偶 si臋 nie przyda
Wed艂ug Agnieszki Dziemianowicz鈥揃膮k, ministry rodziny, pracy i polityki spo艂ecznej, najwa偶niejsze wyzwanie, przed jakim stoimy, to technologie ze szczeg贸lnym uwzgl臋dnieniem sztucznej inteligencji i jej wp艂ywu na 艣wiat pracy.
鈥� Wiemy, 偶e do 2030 roku blisko 40 proc. umiej臋tno艣ci posiadanych przez europejskich pracownik贸w stanie si臋 nieprzydatne 鈥� twierdzi ministra. 鈥� Za to b臋dzie ogromne zapotrzebowanie na nowe umiej臋tno艣ci i zawody zwi膮zane z cyberbezpiecze艅stwem, innowacyjnymi technologiami czy edukacj膮 oraz zdrowiem psychicznym, na kt贸re r贸wnie偶 ogromny wp艂yw maj膮 cyfrowe technologie.
W ci膮gu dekady przyby艂o 2 mln senior贸w
Wed艂ug polskiej ministry drugim wyzwaniem jest demografia i starzej膮ce si臋 spo艂ecze艅stwo. 鈥� W ci膮gu ostatnich dziesi臋ciu lat w Polsce przyby艂o 2 mln senior贸w i seniorek 鈥� twierdzi Agnieszka Dziemianowicz-B膮k. 鈥� 聽Dlatego staramy si臋 tak kszta艂towa膰 rynek pracy, aby te osoby mog艂y pozosta膰 na rynku pracy i dzieli膰 si臋 swoim do艣wiadczeniem. Musimy zmienia膰 warunki rynku pracy w partnerstwie z pracodawcami, kt贸rym tak偶e b臋dziemy oferowa膰 zach臋ty do zatrudniania os贸b w starszym wieku. Trzeba te偶 bra膰 pod uwag臋 to, 偶e te osoby w spos贸b naturalny si臋 m臋cz膮 i konieczne jest elastyczne podej艣cie do zapewniania im odpowiednich warunk贸w. Nie ma co udawa膰, 偶e sze艣膰dziesi臋ciolatek b臋dzie mia艂 tyle samo si艂y co dwudziestolatek, ale te偶 ma znacznie wi臋ksz膮 wiedz臋 i do艣wiadczenie w por贸wnaniu z m艂odszymi kolegami.
Zdaniem Agnieszki Dziemianowicz-B膮k trzecim wyzwaniem jest konkurencyjno艣膰, kt贸ra musi by膰 oparta na jako艣ci: zatrudnienia, ochrony pracowniczej, ochrony konsument贸w, standard贸w konkurencyjno艣ci pomi臋dzy biznesami.
Inaczej ni偶 w Dolinie Krzemowej
Do wyzwa艅 rynku pracy odnios艂a si臋 tak偶e Yolanda D铆az P茅rez, wicepremier, ministra pracy i gospodarki spo艂ecznej Hiszpanii.
鈥� W ci膮gu ostatnich 5 lat nasz kraj sta艂 si臋 przyk艂adem transformacji rynku pracy 鈥� m贸wi艂a Yolanda D铆az P茅rez. 鈥撀� Wdro偶yli艣my reform臋, kt贸ra jest przeciwna liberalnym przekonaniom i dlatego w naszym kraju 22 mln os贸b pracuje, z czego 10 mln to kobiety. Tera藕niejszo艣膰 i przys锄艂o艣膰 zale偶y od naszych obecnych polityk. Ale musimy te偶 spojrze膰 w przes锄艂o艣膰, bo Europa zosta艂a zbudowana na pokoju i sprawiedliwo艣ci spo艂ecznej. Musimy kierowa膰 si臋 ni膮, by tworzy膰 warunki przyzwoitego zatrudnienia. To model przeciwny Dolinie Krzemowej.
Europejski rynek pracy jest m臋ski i starzej膮cy si臋
Zdaniem hiszpa艅skiej ministry, europejski rynek pracy jest m臋ski i starzej膮cy si臋.
鈥� Musimy zaproponowa膰 nowe strategie przemys艂owe dla Europy. Tworz膮c miejsca pracy, powinni艣my kierowa膰 si臋 warto艣ciowym zatrudnieniem. W Hiszpanii podpisali艣my 20 r贸偶nych um贸w pomi臋dzy pracodawcami, pracownikami i innymi interesariuszami, aby uzyska膰 porozumienie spo艂eczne w tym zakresie. Musimy reagowa膰 na wyzwania w 艣wiecie, kt贸ry staje si臋 coraz bardziej dystopiczny. Musimy wykorzystywa膰 te偶 si艂臋 zwi膮zk贸w zawodowych. Europa z czasu kryzysu gospodarczego nie mo偶e si臋 powt贸rzy膰. Uda艂o nam si臋 uratowa膰 naszych pracownik贸w po pandemii. Mam nadziej臋, 偶e i teraz b臋dzie to mo偶liwe.
Wy偶sza produktywno艣膰 powinna oznacza膰 wy偶sze zarobki
Z kolei Inga Ruginien臈, ministra zabezpieczenia spo艂ecznego i pracy Litwy, uwa偶a, 偶e w jej kraju przys锄艂o艣膰 rynku pracy jest widziana jako zielona, cyfrowa i adaptowalna.
鈥� Wydaje mi si臋, 偶e produktywno艣膰 i wydajno艣膰 pracy jest wsp贸lna dla pracownik贸w i pracodawc贸w. W naszym kraju chcieliby艣my j膮 zwi臋kszy膰, bo jest niska 鈥� twierdzi Inga Ruginien臈. 鈥� To oznacza艂oby dla pracownik贸w wy偶sze zarobki, a dla pracodawc贸w wy偶sze zyski. Mo偶e to si臋 nie wydarzy szybko, ale je艣li chcemy inwestowa膰 w nowe technologie, kt贸re ju偶 wkraczaj膮 w nasze 偶ycie, powinni艣my si臋 do tego przystosowa膰 i podnie艣膰 kwalifikacje. Inwestycja w kompetencje pracownik贸w zwi臋kszy produktywno艣膰, ale te偶 pozwoli poczu膰 im si臋 pewnie w nowej rzeczywisto艣ci.
Zdaniem litewskiej ministry, pracodawcy musz膮 odegra膰 tu du偶膮 rol臋.
鈥� To nie rz膮d ma okre艣la膰, jakich pracownik贸w oni potrzebuj膮. Ale pracodawcy powinni to powiedzie膰 rz膮dowi, a ten ch臋tnie im w tym pomo偶e 鈥� uwa偶a Inga Ruginien臈. 鈥� Musimy inwestowa膰 w naszych pracownik贸w oraz bezpieczne miejsca pracy. To wszystko u艂atwi nam przystosowanie si臋 do nowych technologii.
Obni偶anie p艂ac nie jest dobrym wyj艣ciem
Wed艂ug Yolandy D铆az P茅rez nie wolno konkurowa膰 coraz ni偶szymi p艂acami, bo to prowadzi do zubo偶enia pracownik贸w.
鈥撀� Nie chodzi o to, by wszystko robi膰 taniej, ale by rywalizowa膰 lepsz膮 technologi膮 鈥� uwa偶a hiszpa艅ska ministra. 鈥� Ten model powinien i艣膰 w kierunku wsp贸艂dzielenia korzy艣ci finansowych. Zw艂aszcza 偶e pracownicy pracuj膮 coraz wydajniej. W ostatnim czasie ich produktywno艣膰 wzros艂a o 15 proc. Mimo to wielki kapita艂 nie inwestuje zbyt wiele w pracownik贸w.
鈥� Gdyby wynagrodzenia przesta艂y wzrasta膰 lub zosta艂y obni偶one, najpierw obumar艂yby us艂ugi i bran偶a gastronomiczna 鈥� twierdzi Inga Ruginien臈. 鈥� Obywatele zacz臋liby te偶 unika膰 kupowania samochod贸w i mieszka艅. To bardzo niekorzystnie wp艂yn臋艂oby na ca艂y rynek. Tak d艂ugo, jak chcemy mie膰 rozwijaj膮c膮 si臋 gospodark臋, musimy inwestowa膰 w pracownik贸w. Nie ma innej drogi.
Pracownicy jednej firmy powinni by膰 traktowani tak samo
Zdaniem Agnieszki Dziemianowicz 鈥� B膮k, je偶eli przyjrzymy si臋 traktowaniu pracownik贸w przez wielkie mi臋dzynarodowe korporacje w r贸偶nych krajach, sytuacja nie wygl膮da wcale tak r贸偶owo.
鈥� Mamy przyk艂ady do艣wiadcze艅 polskich pracownik贸w zatrudnionych w korporacjach niemieckich, francuskich, hiszpa艅skich, kt贸rzy nie mog膮 liczy膰 na podobne dochody i takie samo traktowanie jak ich koledzy zza Odry, pracuj膮c dok艂adnie w tej samej firmie. Odpowiedzi膮 na to nie musi by膰 regulacja, czasami to jest zdecydowana interwencja pa艅stwa tam, gdzie te standardy unijne s膮 艂amane. I my to robimy. Nie ma powodu, 偶eby pa艅stwo by艂o bierne.
Potrzebna ewolucja, a nie technologiczne tsunami
Agnieszka Dziemianowicz 鈥� B膮k odnios艂a si臋 te偶 do przemian technologicznych.
鈥� One ju偶 tu s膮 i dziej膮 si臋 r贸wnie偶 na poziomie rynku pracy i ca艂ych gospodarek 鈥� uwa偶a polska ministra. 鈥� Musimy tylko zdecydowa膰, czy b臋dziemy mie膰 do czynienia z rewolucj膮, ewolucj膮 czy technologicznym tsunami. W naszym wsp贸lnym interesie jest to, aby to by艂y zmiany ewolucyjne.
Z kolei zdaniem ministry z Hiszpanii, sztuczna inteligencja nie powinna budzi膰 strachu.
鈥� Technologia jest ju偶 z nami i wynika z niej wiele korzy艣ci dla pracownik贸w 鈥� twierdzi Yolanda D铆az P茅rez. 鈥� Dzi臋ki niej mo偶emy np. tworzy膰 lepsze profile potrzeb na rynku pracy, co mo偶e nam poprawi膰 zatrudnialno艣膰 i wydajno艣膰. Z punktu widzenia pracownika mo偶e wyeliminowa膰 stanowiska monotonne, z powtarzalnymi czynno艣ciami. Pomaga te偶 lekarzom, bo w medycynie pojawiaj膮 si臋 roboty. AI mo偶e nam te偶 pom贸c poprawi膰 dobrostan. Musi to jednak i艣膰 r臋ka w r臋k臋 z prawami c锄艂owieka i prawami pracowniczymi. Konieczny jest kolejny krok. Tr贸jporozumienie mi臋dzy pracodawcami, pracownikami i rz膮dem.聽 Jednym z wyzwa艅 jest te偶 uniezale偶nienie pod tym wzgl臋dem Europy od reszty 艣wiata, r贸wnie偶 na poziomach poszczeg贸lnych kraj贸w 鈥� dodaje hiszpa艅ska ministra.
