Ponad 34 proc. os贸b na rynku pracy to ci, kt贸rzy 50. urodziny maj膮 ju偶 za sob膮 鈥� wynika z danych GUS. Tymczasem znalezienie nowej posady bywa dla nich niema艂ym wyzwaniem. To jeden z g艂贸wnych powod贸w, dla kt贸rych decyduj膮 si臋 na rewolucyjne zmiany w swoim 偶yciu - coraz cz臋艣ciej zak艂adaj膮 w艂asne firmy, a tak偶e my艣l膮 o przebran偶owieniu.
Wed艂ug GUS jedna trzecia os贸b aktywnych na rynku pracy ma powy偶ej 50 lat. Jednak dane z o艣miu kraj贸w OECD pokazuj膮, 偶e od tego wieku odsetek zatrudnionych os贸b zaczyna gwa艂townie spada膰.
Kobietom jest trudniej o prac臋
鈥� Prowadz臋 w艂asn膮 dzia艂alno艣膰, poniewa偶 po kilkunastu latach zarz膮dzania r贸偶nymi oddzia艂ami bank贸w stwierdzi艂am, 偶e ju偶 mam do艣膰 i p贸jd臋 na swoje 鈥� m贸wi 足智彩赛果 Marzena Klak, uczestniczka konferencji 鈥濳ariera 50+鈥�.
鈥� Chcia艂am w贸wczas zajmowa膰 si臋 po艣rednictwem w udzielaniu kredyt贸w i ubezpiecze艅, ale uniemo偶liwi艂a mi to pandemia. Dlatego musia艂am wr贸ci膰 do korporacji i obecnie zarz膮dzam dwiema stacjami benzynowymi, jednak na umow臋 B2B. Obecnie zrobi艂am badania kompetencji zawodowych i jestem na etapie wybierania studi贸w podyplomowych na ca艂kowicie innym kierunku ni偶 moja dotychczasowa praca. Zamierzam si臋 wreszcie przebran偶owi膰. Szczerze m贸wi膮c nie rozumiem, dlaczego brakuje pracy dla 50-latk贸w, zw艂aszcza dla kobiet. To czas, kiedy dzieci maj膮 ju偶 odchowane, raczej nie p贸jd膮 ju偶 na macierzy艅ski, posiadaj膮 bogate do艣wiadczenie i wielop艂aszczyznow膮 umiej臋tno艣膰 my艣lenia, organizacji i samodyscypliny. Pomimo tych atut贸w pracodawcy ich nie zauwa偶aj膮 鈥� dodaje Marzena Klak.
Szczeg贸lnie szkodliwe stereotypy
鈥� 呕yjemy coraz d艂u偶ej, dlatego chcemy te偶 wyd艂u偶y膰 nasz膮 aktywno艣膰 zawodow膮 鈥� m贸wi 足智彩赛果 Justyna Federowicz, life and career coach. 鈥� Niestety, wci膮偶 napotykamy na stereotypy, kt贸re utrudniaj膮 osobom 50+ znalezienie zatrudnienia. Pracodawcy cz臋sto postrzegaj膮 starszych pracownik贸w jako mniej otwartych na nauk臋 i adaptacj臋 do nowych technologii. Mimo i偶 przyznaj膮, 偶e niejednokrotnie radz膮 sobie r贸wnie dobrze jak ich m艂odsi koledzy, to nadal obserwujemy zjawisko dyskryminacji ze wzgl臋du na wiek na polskim rynku pracy.
Potwierdzaj膮 to badania Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Wed艂ug jego danych zaproszenie na rozmow臋 rekrutacyjn膮 dwa razy cz臋艣ciej otrzymuj膮 m艂odsi kandydaci (przed 30 rokiem 偶ycia) ni偶 starsi (po 50-ce), a w stolicy nawet czterokrotnie cz臋艣ciej.
Nie pomagaj膮 wy偶sze ambicje
Znalezienie odpowiedniej posady utrudnia te偶 fakt, 偶e osoby powy偶ej pi臋膰dziesi膮tki posiadaj膮 zwykle du偶e do艣wiadczenie zawodowe i poszukuj膮 pracy na wysokich stanowiskach.
鈥� Takich ofert jest po prostu mniej, zatem znalezienie pracy mo偶e nie by膰 艂atwe i trwa d艂u偶ej 鈥� wyja艣nia Justyna Federowicz. 鈥� Na pewne rzeczy nie mamy jednak wp艂ywu. Dlatego warto skupi膰 si臋 na tych dzia艂aniach, kt贸re zale偶膮 od nas.
Gdy rekruter jest du偶o m艂odszy od kandydata
鈥� Niestety cz臋sto zdobycie pracy utrudnia nam wiek rekruter贸w 鈥� twierdzi Maciej Domaga艂a, kt贸ry 50. urodziny obchodzi艂 w ubieg艂ym roku.
鈥撀� Ci, kt贸rzy zajmuj膮 si臋 pierwszym 鈥瀘dsiewem鈥� ofert s膮 zwykle najm艂odszymi pracownikami, zaraz po studiach. Dla nich jeste艣my w wieku ich rodzic贸w, co oznacza, 偶e postrzegaj膮 nas jako 鈥瀞tarych鈥�. Mo偶e to te偶 wynika膰 z ich pewnego l臋ku zwi膮zanego z niezrozumieniem warto艣ci i podej艣ciem do pracy naszego pokolenia. Kolejnym powodem bywaj膮 te偶 stereotypy kulturowe, gdzie sukces i dynamizm kojarzy si臋 raczej z m艂odymi osobami. Niekt贸rzy pracodawcy mierz膮 si臋 te偶 ze scalaniem wielopokoleniowych zespo艂贸w. Trudno pracowa膰 z 25- i 60-latkami w jednym dziale, zw艂aszcza gdy ten m艂odszy jest szefem - m贸wi pan Maciej.
Sami nie wierz膮 w swoje mo偶liwo艣ci?
Jak twierdzi Sylwia Petryna, mentor i trener biznesu, w艂a艣cicielka firmy Petra Consulting, przekonania o rynku pracy 50+ mo偶na podzieli膰 na dwie kategorie.
鈥� Pierwsza to pogl膮dy samych ludzi w tym wieku, kt贸rzy szukaj膮 pracy. Wydaje im si臋, 偶e nie poradz膮 sobie z nowymi obowi膮zkami, maj膮 zbyt s艂ab膮 znajomo艣膰 j臋zyka obcego albo niewielkie obycie z nowymi technologiami. Tymczasem to wszystko jest do nauczenia, nawet po 50-ce 鈥� m贸wi 足智彩赛果 Sylwia Petryna. 鈥� Druga kategoria to przekonania pracodawc贸w. Wielu z nich uwa偶a, 偶e osoby w tym wieku s膮 mniej mobilne, niezbyt elastyczne i nie podo艂aj膮 zmieniaj膮cym si臋 warunkom rynkowym, a tak偶e nie ucz膮 si臋 nowych rzeczy i nie chc膮 si臋 zbyt mocno anga偶owa膰 w prac臋. Wielu s膮dzi te偶, 偶e do艣膰 cz臋sto choruj膮, co wcale nie jest prawd膮.
Tymczasem wed艂ug raportu ZUS 鈥濧bsencja chorobowa w 2023 r.鈥� osoby w wieku 19-39 generowa艂y ponad 44 proc. zwolnie艅, natomiast mi臋dzy 50 a 64 rokiem 偶ycia nieca艂e 30 proc.
鈥� My艣l臋, 偶e rynek to wkr贸tce zweryfikuje. R贸wnie偶 pod wzgl臋dem przydatno艣ci zawodowej 鈥� uwa偶a Sylwia Petryna. 鈥� Wiele z tych os贸b kilkukrotnie si臋 przebran偶awia艂o. Uwa偶am, 偶e je偶eli popracujemy nad ich elastyczno艣ci膮 w my艣leniu o w艂asnych kompetencjach, o tym jak one mog膮 by膰 uzupe艂niane i rozwijane, to mo偶e by膰 naprawd臋 du偶y potencja艂 na rynku pracy.
Postrachem ochrona przedemerytalna
Wed艂ug Sylwii Petryny, wielu pracodawc贸w, zw艂aszcza mikroprzedsi臋biorc贸w, ma te偶 obawy dotycz膮ce tzw. ochronki przedemerytalnej, kt贸ra u kobiet obowi膮zuje od 56 roku 偶ycia, a u m臋偶czyzn po uko艅czeniu 60 lat. To czas, kiedy nie mo偶na zwolni膰 takiej osoby, chyba 偶e firma jest w naprawd臋 trudnej sytuacji ekonomicznej.
鈥� Niestety nie pomagaj膮 tu r贸wnie偶 media, nazywaj膮c pokolenie 50+ silversami. To niestety kojarzy si臋 z siw膮 pani膮 lub panem podpieraj膮cymi si臋 laseczk膮 鈥� dodaje ekspertka.
Jest ju偶 za p贸藕no, nie jest za p贸藕no鈥�
Cho膰 cz臋sto osoby, kt贸rym stukn臋艂o p贸艂 wieku nie s膮 zadowolone ze swojej pracy i ch臋tnie by co艣 zmieni艂y, to cz臋sto maj膮 obawy, czy w tym wieku nie jest ju偶 za p贸藕no na tak膮 偶yciow膮 rewolucj臋. 鈥� Znam wiele przyk艂ad贸w os贸b, kt贸re z sukcesem dokona艂y zmian zawodowych聽po 50-ce, czasami radykalnych 鈥� m贸wi Justyna Federowicz.
鈥� Niedawno mia艂am okazj臋 rozmawia膰 z kobiet膮, kt贸ra w tym wieku ju偶 po raz kolejny w swoim 偶yciu zmienia艂a zaw贸d, a tak偶e z tak膮, co dopiero wtedy zrealizowa艂a swoje zawodowe marzenie, od艂o偶one wcze艣niej na kilka dekad do szuflady.
Jak twierdzi Justyna Federowicz, zmiana kariery w tym wieku bywa trudniejsza, ale daje satysfakcj臋 i szans臋 na spe艂nienie. 鈥� Mamy du偶o wi臋ksz膮 samo艣wiadomo艣膰, znamy swoje potrzeby, wiemy te偶, czego nie chcemy. Mo偶emy wi臋c zaprojektowa膰 j膮 tak, aby by艂a jak najbardziej do nas dopasowana 鈥� uwa偶a mentorka.
Wed艂ug Justyny Federowicz przyczyny zmian zawodowych w tym wieku bywaj膮 ro偶ne. 鈥� Czasami zmusza nas do tego sytuacja, a innym razem, sami podejmujemy decyzj臋, pragn膮c wi臋cej niezale偶no艣ci, r贸wnowagi i poczucia sensu 鈥� uwa偶a ekspertka.
Od czego zacz膮膰 zmian臋?
Jak radzi Justyna Federowicz, tak膮 rewolucj臋 偶yciow膮 najlepiej rozpocz膮膰 od dok艂adnego przeanalizowania swojego do艣wiadczenia, kompetencji, warto艣ci oraz aktualnych potrzeb. 鈥� Warto te偶 od艣wie偶y膰 swoj膮 list臋 marze艅 i cel贸w. Wyj膮膰 z szuflady te od艂o偶one na wiele lat i przyjrze膰 si臋 im. By膰 mo偶e teraz b臋dzie dobry moment na ich realizacj臋 鈥� podpowiada ekspertka.
鈥� Je艣li zmiana mia艂aby by膰 radykalna, zalecam testowanie, eksperymentowanie ma艂ymi krokami, bez rzucania si臋 na g艂臋bok膮 wod臋. Odpowiedni b臋dzie np. wolontariat lub udzia艂 w kr贸tkich projektach. Nie ma innego sposobu na sprawdzenie, czy dane zaj臋cie przypadnie nam do gustu.聽
Wed艂ug niej warto te偶 pami臋ta膰, 偶e cennym zasobem jest dotychczasowe do艣wiadczenie, ale nie musi ono determinowa膰 przys锄艂o艣ci zawodowej. 鈥� Najwa偶niejsza jest otwarto艣膰 i gotowo艣膰 na nowe mo偶liwo艣ci. Czasami niezb臋dne mo偶e okaza膰 si臋 zdobycie nowych kwalifikacji 鈥� dodaje.
Jak szuka膰 nowej pracy po 50-ce?
Zdaniem ekspert贸w, w przypadku ubiegania si臋 o etat, warto odpowiednio przygotowa膰 swoje dokumenty aplikacyjne i siebie samego do tego procesu.
鈥� Pracownicy 50+, kt贸rzy cz臋sto przez wiele lat pracowali w jednej organizacji, nie mieli potrzeby pisa膰 CV. Nie maj膮 te偶 do艣wiadczenia w rozmowach rekrutacyjnych 鈥� uwa偶a Justyna Federowicz.
鈥� Tymczasem dobrze przygotowane aplikacja oraz umiej臋tno艣膰 zaprezentowania swojego do艣wiadczenia, mog膮 znacznie zwi臋kszy膰 szanse na zatrudnienie. Wed艂ug ekspertki samo odpowiadanie na og艂oszenia mo偶e w tym przypadku okaza膰 si臋 niewystarczaj膮ce. Dlatego warto skorzysta膰 ze wsparcia specjalist贸w, kt贸rzy zajmuj膮 si臋 zmianami zawodowymi.
鈥� Istniej膮 tak偶e organizacje, kt贸re pomagaj膮 przygotowa膰 si臋 do takich 偶yciowych rewolucji. R贸wnie偶 coraz wi臋cej firm wprowadza specjalne programy maj膮ce na celu zatrudnianie os贸b z du偶ym do艣wiadczeniem 鈥� dodaje.
Osoby w tym wieku mog膮 te偶 liczy膰 na specjalne programy, wspieraj膮ce ich w rozwoju zawodowym np. oferuj膮ce dofinansowanie do studi贸w i szkole艅. Powiatowe urz臋dy pracy zwracaj膮 tu nawet 100 proc. koszt贸w poniesionych na ten cel.
A mo偶e w艂asna firma?
Bior膮c pod uwag臋, 偶e pracodawcy cz臋sto ulegaj膮 stereotypom i wybieraj膮 m艂odszych kandydat贸w, to dobrym rozwi膮zaniem dla os贸b 50+ mo偶e okaza膰 si臋 za艂o偶enie w艂asnej firmy. Z ubieg艂orocznego raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego wynika, 偶e prawie jedna czwarta aktywnych zawodowo Polak贸w w tym wieku, prowadzi swoj膮 dzia艂alno艣膰 gospodarcz膮. W dodatku ich udzia艂 ro艣nie wraz z聽wiekiem - w聽grupie 75+ a偶 44 proc. pracuj膮cych to聽osoby samozatrudnione.
Najwi臋cej przedsi臋biorc贸w 50+ funkcjonuje w聽handlu lub w聽budownictwie, a聽prawie co dziesi膮ty z nich w聽dzia艂alno艣ci profesjonalnej, naukowej i聽technicznej oraz w聽przetw贸rstwie przemys艂owym.
Chc膮 by膰 niezale偶ni
Okazuje si臋, 偶e najcz臋艣ciej do rozpocz臋cia w艂asnej dzia艂alno艣ci przez osoby 50+ motywuje potrzeba niezale偶no艣ci oraz ch臋膰 wykorzystania do艣wiadczenia zawodowego.聽Zale偶y im te偶 na wi臋kszych zarobkach ni偶 w聽pracy na聽etacie oraz na zrealizowaniu marze艅 o聽w艂asnym biznesie.
A偶 76 proc. przedsi臋biorc贸w 50+ uwa偶a, 偶e praca na w艂asny rachunek daje wi臋ksz膮 satysfakcj臋 ni偶 etat. W聽ich opinii prowadzenie firmy sprzyja wy偶szej aktywno艣ci zawodowej oraz sprawia, 偶e聽wraz z聽wiekiem nie zmniejsza si臋 zaanga偶owanie w聽prac臋.
Eksperci s膮 zgodni 鈥� cho膰 zmiana zawodowa po 50. nie jest naj艂atwiejsza, z pewno艣ci膮 mo偶e by膰 wa偶nym etapem w budowaniu bardziej 艣wiadomego 偶ycia zawodowego, kt贸re daje satysfakcj臋 i pozwala pracowa膰 na w艂asnych zasadach.
W efekcie r贸wnie偶 gospodarka mo偶e do艣wiadczy膰 solidnego zastrzyku w postaci kapita艂u ludzkiego, kt贸ry jest obecnie niezb臋dny, aby zape艂ni膰 luki na rynku pracy.
