Starzej膮ce si臋 spo艂ecze艅stwo, coraz mniej oso虂b w wieku produkcyjnym oraz rosna台ce obcia台z虈enia systemo虂w emerytalnych to coraz wi臋ksze wyzwania dla pracodawc贸w i rz膮dz膮cych. Rozmawiali o tym uczestnicy wiosennej edycji EFNI, kt贸ra odbywa si臋 w艂a艣nie w Warszawie.
鈥� W zes锄艂ym roku sko艅czy艂am 50 lat. Tego samego dnia otrzyma艂am od swojej firmy 偶yczenia urodzinowe i zaproszenie do grupy senior贸w korporacyjnych. Do grupy nie wst膮pi艂am, ale zastanawiam si臋, czy to jest najlepsza praktyka 鈥� opowiada Ewa Ulicz, dyrektorka marketingu, IGT Polska, koordynatorka Rady ds. R贸偶norodno艣ci w Konfederacji Lewiatan.
Zdaniem Agnieszki Krawczyk-Da台browskiej, psychogerontoloz虈ki, c锄艂onkini Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego, stosowanie siatki poznawczej dziel膮cej pokolenia lub tworzenie rozwi膮za艅 dla konkretnej grupy wiekowej mo偶e przynie艣膰 wi臋cej szkody ni偶 po偶ytku.
鈥� S艂owo 鈥瀞enior鈥� funkcjonuje w przestrzeni publicznej. Ale senior to kto? Czy 艣wiadczy o tym jeden siwy w艂os, czy dopiero jak strzyknie w plecach? Dla os贸b na emeryturze, nieaktywnych ju偶 zawodowo, nie ma ono negatywnego wyd藕wi臋ku 鈥� twierdzi Agnieszka Krawczyk-Da台browska. 鈥� Jednak nie wyobra偶am sobie nazwa膰 tak osoby w tym samym wieku w jej miejscu pracy.
Osoba 60+ to nie staruszek z lask膮
Jak twierdzi psychogerontoloz虈ka w obliczu kurcz膮cej si臋 si艂y roboczej, o wiele 艂atwiej jest zach臋ci膰 m艂ode pokolenie do pracy z osob膮 posiadaj膮c膮 wiedz臋 i do艣wiadczenie zawodowe ni偶 do pracy z 鈥瀞eniorami鈥�.
鈥� Zdarza si臋 te偶 w przestrzeni publicznej, 偶e podczas szczytnych inicjatyw aktywizacji os贸b 60+ okrasza si臋 je obrazkiem, na kt贸rym jest staruszek z lask膮. Tymczasem stawianie znaku r贸wno艣ci mi臋dzy c锄艂owiekiem w p贸藕nej doros艂o艣ci, a osob膮 z niepe艂nosprawno艣ci膮 przynosi du偶o szkody. Dlatego musimy by膰 bardzo uwa偶ni na takie szczeg贸艂y 鈥� dodaje Agnieszka Krawczyk-Da台browska.
To wcale nie jest kryzys?
Wed艂ug prof. Agnieszki Ch艂o艅-Domi艅czak, dyrektorki Instytutu Statystyki i Demografii w SGH, obecn膮 zapa艣膰 demograficzn膮 mo偶na by艂o przewidzie膰 25 lat temu, dlatego nie powinno si臋 jej nazwa膰 kryzysem.
鈥� Z aktualnych danych wynika, 偶e Polak贸w raczej nie b臋dzie przybywa膰, ale b臋dzie nas coraz mniej. Bo w ten wiek, kiedy odchodzimy, wchodzi w艂a艣nie pokolenie wy偶u demograficznego 鈥� twierdzi prof. Agnieszka Ch艂o艅-Domi艅czak. 鈥� To by艂o聽 przecie偶 do przewidzenia.
Zdaniem prof. Agnieszki Ch艂o艅-Domi艅czak to od nas samych powinno zale偶e膰, jak planujemy swoj膮 karier臋 zawodow膮, kiedy chcemy przej艣膰 na emerytur臋 i jaka b臋dzie jej wysoko艣膰. Jednak wp艂yw na to maj膮 te偶 pracodawcy, rz膮d i samorz膮dy.
鈥� Wszystkie pokolenia musz膮 planowa膰 swoj膮 karier臋 zawodow膮, my艣l膮c jak by膰 najd艂u偶ej aktywnym, bo zmiana wieku emerytalnego jest konieczna i nieunikniona 鈥� uwa偶a przedstawicielka SGH.
W Polsce pracuje tylko 25 proc. kobiet po 60-tce
鈥� Z punktu widzenia rynku pracy wyzwaniem jest nie tylko kurcz膮ca si臋 liczba pracownik贸w, ale te偶 zmiana struktury wiekowej 鈥� uwa偶a Maciej Albinowski, ekonomista z Instytutu Badan虂 Strukturalnych. 鈥� Ju偶 w ci膮gu najbli偶szych 15 lat liczba pracownik贸w w wieku 20-49 lat spadnie o 20 proc. Natomiast w艣r贸d os贸b w wieku 50-64 lata nast膮pi wzrost liczebno艣ci o 15 proc. Dlatego pracodawcy b臋d膮 musieli szuka膰 kadry w艣r贸d troch臋 starszej grupy. Obecnie jest z tym s艂abo. O ile, je艣li chodzi o starszych m臋偶czyzn, to stopy zatrudnienia s膮 por贸wnywalne do innych kraj贸w europejskich, to w przypadku kobiet jeste艣my w dalekim ogonie. U nas panie w wieku 60-64 lat s膮 zatrudnione tylko w 25 proc., podczas gdy w krajach ba艂tyckich jest to nawet 70 proc. Mamy wi臋c w Polsce du偶膮 przestrze艅, aby te starsze osoby lepiej wykorzystywa膰. Dlatego zar贸wno pa艅stwo, jak i pracodawcy powinni je lepiej aktywizowa膰.
Pracodawcy nie bior膮 pod uwag臋 os贸b 50+?
Jak twierdzi Anna Wicha z Forum HR, na 10 wys艂anych CV przez osoby 50+, w przypadku 9 nie ma w og贸le 偶adnej odpowiedzi.
鈥� Ten kapita艂 zupe艂nie nie jest brany pod uwag臋. Dlatego du偶o mamy do odrobienia, je艣li chodzi o komunikacj臋 odno艣nie tego, ile osoby w dojrza艂ym wieku mog膮 zaoferowa膰 na rynku pracy 鈥� uwa偶a Anna Wicha. 鈥� Trzeba zorientowa膰 si臋, jakich kompetencji im brakuje i wtedy w systemie long life learningu je uzupe艂ni膰. Jestem tu zwolenniczk膮 rozwi膮zania opartego o partnerstwo publiczno-prywatne. Wtedy mo偶na najbardziej efektywnie wychodzi膰 z takimi rozwi膮zaniami, kt贸re b臋d膮 wszystkim odpowiada膰.
Szwankuje komunikacja
R贸wnie偶 wed艂ug prof. Ewy Flaszyn虂skiej, dyrektorki Departamentu Rynku Pracy w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Spo艂ecznej, s艂abo wykorzystywane s膮 zasoby pracy 50+.
鈥� Zw艂aszcza ma艂o kobiet w tym wieku jest zatrudnianych 鈥� m贸wi prof. Ewa Flaszyn虂ska. 鈥� Okazuje si臋, 偶e wiele os贸b nie wie, jakie ma mo偶liwo艣ci, z czego mog膮 skorzysta膰 w przypadku dokszta艂cania si臋 lub gdy potrzebuj膮 wsparcia, jak wypadn膮 z rynku pracy. Szwankuje informacja i komunikacja. Za ma艂o m贸wimy o tym, jakie s膮 szanse zawodowe dla tej grupy os贸b.
Nasza przys锄艂o艣膰 nie b臋dzie wygl膮da艂a tak jak teraz
鈥� Dzisiaj medianowy wiek polskiego obywatela to 42 lata. On w ci膮gu nieca艂ych 20 lat dobije do 50-tki 鈥� twierdzi prof. Joanna Tyrowicz, c锄艂onkini Rady Polityki Pienie台z虈nej, wspo虂艂za艂oz虈ycielka i c锄艂onkini zarza台du think-tanku GRAPE. 鈥� Nam si臋 wydaje, 偶e przys锄艂o艣膰 b臋dzie wygl膮da艂a tak jak teraz, tylko b臋dzie p贸藕niej, a jedynie zwi臋kszy si臋 liczba os贸b z siwymi w艂osami. Tymczasem rzeczywisto艣膰, w kt贸rej b臋dziemy 偶yli w przys锄艂o艣ci, to w og贸le b臋dzie inna. To nie jest tak, 偶e m贸zg jest r贸wnie ch艂onny, gdy si臋 ma 20 lat i gdy si臋 ma 60.
R贸wnie偶 sprawno艣膰 fizyczna nie jest taka sama. Ci pracownicy nie b臋d膮 mieli tej wydajno艣ci, kt贸r膮 maj膮 teraz. Dlatego nie ma co tak kolorowa膰 tego problemu.
Zdaniem prof. Joanny Tyrowicz, z wyzwaniami zwi膮zanymi ze starzej膮cym si臋 spo艂ecze艅stwem b臋dziemy musieli sobie sami poradzi膰.
鈥� Poniewa偶 w innych krajach kryzys lub boom demograficzny wydarza si臋 w innym momencie, to nie mo偶emy zaadoptowa膰 ich rozwi膮za艅 u nas. Dlatego jest to bardzo lokalny problem 鈥� dodaje c锄艂onkini RPP.
