Poręczając czyjeś zobowiązanie, zgadzamy się spłacić dług, gdyby zaciągający kredyt nie był w stanie tego zrobić. Teoretycznie bank powinien sprawdzić, czy poręczyciel posiada odpowiednią zdolność kredytową. W praktyce jednak może się zdarzyć, że jako poręczający zostanie przyjęty np. członek rodziny nieposiadający własnych dochodów.
Do redakcji zwrócił się czytelnik, który zaciągnął kredyt gotówkowy. Kredytodawca zażądał przedstawienia poręczyciela. Zobowiązanie zgodził się żyrować członek rodziny kredytobiorcy. Jednak osoba ta obecnie studiuje i nie posiada zdolności kredytowej. Czy bank miał prawo przyjąć takiego poręczyciela i jakie konsekwencje w przyszłości może spowodować taka sytuacja?
Problem skomentował dla nas radca prawny Łukasz Kotarba z Kancelarii Brevells Cekiera Grzywacka Oleksiewicz Sp. K. Wskazał on, że zgodnie z obowiązującym prawem banki i SKOK-i są zobowiązane badać zdolność kredytową kredytobiorców przed zawarciem umowy.
Dz
Reklama– W orzecznictwie ąowym dominuje jednolite i utrwalone stanowisko, iż obowiązek badania zdolności kredytowej przez banki oraz spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe ma jedynie charakter publicznoprawny. Oznacza to, że niewykonanie, względnie, nienależyte wykonanie przez bank lub SKOK obowiązku zbadania zdolności kredytowej i udzielenie kredytu osobie nie mającej zdolności kredytowej, nie wpływa na ważność umowy kredytowej oraz zakres obowiązków kredytobiorcy wynikający z tej umowy - informuje ekspert.
– Umowa zawarta z osobą nie posiadającą zdolności kredytowej jest ważna i nie zwalnia kredytobiorcy z obowiązku spłaty zobowiązań względem kredytodawcy. Wobec banku lub SKOK-u mogą zostać zastosowane sankcje w ramach nadzoru finansowego (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 maja 2014 r., sygn. VI ACa 945/13.; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 6 listopada 2014 r., sygn. I ACa 452/14; wyrok Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 11 czerwca 2014 r., sygn. II Ca 452/14) – wskazał przedstawiciel Brevells.
A co z poręczycielami?
– Przepisy nie regulują kwestii przyjęcia przez bank lub SKOK poręczenia od osoby niemającej zdolności kredytowej. (…) Tak jak w przypadku umowy kredytu bank winien zadbać o to, aby udzielić kredytu osobie rokującej spłatę zobowiązania wraz z odsetkami, tak w przypadku poręczenia, bank lub SKOK powinien przyjąć poręczenie od osoby/osób gwarantujących spłatę zobowiązania kredytobiorcy do wysokości określonej w umowie poręczenia, gdyby ten nie wywiązał się ze zobowiązania – komentuje Łukasz Kotarba.
– Ocena zdolności kredytowej poręczyciela powinna zostać dokonana podczas udzielania kredytu (najczęściej taki obowiązek będzie zapisany w wewnętrznych aktach regulujących działalność banku lub SKOK-u). Jednakże zdolność kredytowa poręczyciela bądź jej brak, sama w sobie nie warunkuje możliwości przyjęcia poręczenia. Tym samym poręczenie (umowa poręczenia) udzielone przez osobę niemającą zdolności kredytowej będzie ważne, a poręczyciel będzie zobowiązany do świadczenia na rzecz banku/SKOK-u w chwili zaprzestania spłaty zobowiązań przez kredytobiorcę. Nie ma podstaw do rozróżniania sytuacji prawnej poręczyciela mającego i niemającego zdolności kredytowej - podkreśla ekspert.
Warto ograniczyć odpowiedzialność
– Reasumując, uczestnictwo w procedurze udzielania kredytu przez bank i SKOK zaakceptowanie przez te instytucje osoby poręczającego nie mającej zdolności kredytowej, zasadniczo nie stanowi podstawy do zwolnienia osoby udzielającej poręczenia z odpowiedzialności względem banku lub SKOK-u. (…) Jako że udzielenie poręczenia może nieść za sobą nieraz trudne do przewidzenia w chwili zawierania umowy poręczenia, wysoce niekorzystne skutki dla sytuacji majątkowej poręczającego, osoba udzielająca poręczenia powinna rozważnie podejmować decyzję odnośnie udzielenia poręczenia. Korzystne dla poręczyciela będzie ustanowienie w umowie poręczenia jak najdalej idących, na ile to możliwe w relacji z bankiem lub SKOK-iem, ograniczeń odpowiedzialności poręczyciela takich jak np.: wskazanie maksymalnej kwoty poręczenia, wyłączenie odpowiedzialności poręczyciela za odsetki i inne ewentualne należności poboczne, czy też obowiązek banku lub SKOK-u do egzekwowania wierzytelności od kredytobiorcy w pierwszej kolejności - przed egzekucją z majątku poręczyciela (modyfikacja solidarnej odpowiedzialności poręczyciela) – wskazuje radca.
/mk
