Produkcja 偶ywno艣ci pochodzenia zwierz臋cego odpowiada za ok. 56 proc. emisji CO2 zwi膮zanych z聽tym sektorem. Ograniczenie spo偶ycia produkt贸w pochodzenia zwierz臋cego mo偶e wi臋c pom贸c w聽艂agodzeniu kryzysu klimatycznego. Chocia偶 nie聽brakuje zwolennik贸w w艂膮czania do diety wi臋kszej liczby produkt贸w pochodzenia ro艣linnego, przekonanie do nich wi臋kszej rzeszy konsument贸w wci膮偶 jest nie聽lada wyzwaniem. Jak wynika z聽badania MIT Media Lab, etykiety wegetaria艅skie i聽wega艅skie w聽menu zmniejszaj膮 prawdopodobie艅stwo wyboru tych pozycji przez聽konsument贸w.
-聽Chcieli艣my zrozumie膰, dlaczego jedzenie pochodzenia ro艣linnego budzi taki op贸r, skoro potencjalnie mo偶e odgrywa膰 bardzo istotn膮 rol臋, a wi膮偶膮ce si臋 z聽nim zmiany by艂oby bardzo 艂atwo wprowadzi膰聽-聽m贸wi agencji Newseria Biznes Alex Berke.
Badania terenowe przeprowadzono za pomoc膮 formularzy rejestracyjnych na wydarzenia organizowane w聽MIT Media Lab wiosn膮 i聽latem 2022 roku, w聽czasie kt贸rych uczestnicy mieli zagwarantowane bezp艂atne wy偶ywienie. Organizatorzy wys艂ali powiadomienia e-mailowe o聽wydarzeniach, a w聽formularzach rejestracyjnych uczestnicy proszeni byli o聽wybranie preferowanego posi艂ku - wersji mi臋snej, wega艅skiej lub wegetaria艅skiej. Dla ka偶dej opcji podano nazw臋 z聽menu i聽opis firmy cateringowej. Do u偶ytkownik贸w trafi艂y dwie wersje formularzy: zawiera艂y one dok艂adnie te same posi艂ki, ale w聽jednej wersji opcja wega艅ska zosta艂a oznaczona specjaln膮 etykiet膮, a w聽drugiej by艂a pozostawiona bez etykiety.
-聽W ten spos贸b chcieli艣my sprawdzi膰, czy oznaczenie dania jako wega艅skiego b臋dzie mia艂o negatywny wp艂yw na sk艂onno艣膰 badanych do wyboru wega艅skiej opcji. Okaza艂o si臋, 偶e w聽ka偶dym przypadku czynnik ten mia艂 znaczenie i聽by艂 statystycznie istotny聽- t艂umaczy ekspertka.
MIT Media Lab rozszerzy艂o nast臋pnie badanie o聽internetowy eksperyment. Zadano w聽nim pi臋膰 pyta艅 dotycz膮cych wyboru menu, a uczestnicy mieli wybra膰 mi臋dzy jego dwiema opcjami.
-聽Rozszerzyli艣my badanie online, aby dotrze膰 do wi臋kszej liczby konsument贸w i聽zada膰 im wi臋cej pyta艅, uwzgl臋dni膰 wi臋cej opcji posi艂k贸w, da膰 alternatywy 鈥瀢egetaria艅skie - mi臋sne鈥�, 鈥瀢ega艅skie - mi臋sne鈥�, 鈥瀢egetaria艅skie - wega艅skie鈥�, za ka偶dym razem w聽jednej z聽wersji oznaczaj膮c dania jako wega艅skie lub wegetaria艅skie, aby sprawdzi膰, czy b臋dzie to mia艂o wp艂yw na wybory badanych聽-聽wyja艣nia badaczka z聽MIT Media Lab.
Podobnie jak w聽badaniu terenowym ka偶de pytanie dotycz膮ce wyboru przedstawia艂o opcje z聽tytu艂em i聽opisem dania. Wyniki wykaza艂y, 偶e etykiety wegetaria艅skie i聽wega艅skie negatywnie wp艂ywaj膮 na prawdopodobie艅stwo wyboru oznaczonych w聽ten spos贸b produkt贸w.
-聽Przedmiotem naszego badania nie聽by艂o wyja艣nienie, dlaczego te etykiety maj膮 negatywny wp艂yw na wybory konsument贸w. Mo偶emy tylko dywagowa膰, dlaczego tak jest. Jednym z聽powod贸w mog膮 by膰 pewne uprzedzenia, np. przekonanie, 偶e dania wega艅skie i聽wegetaria艅skie s膮 mniej syc膮ce ni偶 mi臋sne. Nie mamy jednak co do tego pewno艣ci. Na podstawie dotychczasowych bada艅 mo偶emy jednak przypuszcza膰, 偶e w聽menu okre艣lenia te odbiegaj膮 od tego, co uwa偶amy za domy艣lne, czyli opcji mi臋snych. W zwi膮zku z聽tym niewykluczone, 偶e rezygnacja z聽tych etykiet wyr贸wna艂aby szanse da艅 wega艅skich, wegetaria艅skich czy w聽og贸le ro艣linnych w聽zestawieniu z聽innymi opcjami, kt贸re zawieraj膮 mi臋so i聽s膮 mniej zr贸wnowa偶one聽- t艂umaczy Alex Berke.
Tak偶e polskie badania z聽2021 roku wykaza艂y, 偶e oznaczenie produktu jako wega艅ski zniech臋ca do zakupu. Tw贸rcy kampanii Ro艣linnieJemy poprosili konsument贸w o聽wyb贸r mi臋dzy produktem 鈥�100% wega艅skim鈥� a 鈥�100% ro艣linnym鈥�. Niemal 70 proc. (68) wskaza艂o produkt 鈥�100% ro艣linny鈥� jako oznaczenie, kt贸re bardziej sk艂oni ich do jego zakupu. Tylko co 10. respondent wybra艂 oznaczenie 鈥瀢ega艅ski鈥�. Co wi臋cej Polacy oceniaj膮 produkty oznaczone jako 鈥瀝o艣linne鈥� jako zdrowe (52 proc.) dwukrotnie cz臋艣ciej ni偶 wega艅skie (24 proc.). Termin 鈥瀢ega艅ski鈥� budzi te偶 wi臋cej negatywnych skojarze艅. Niemal po艂owa respondent贸w przyzna艂a, 偶e cz臋艣ciej kupowa艂aby ro艣linne alternatywy mi臋sa i聽nabia艂u, gdyby znajdowa艂y si臋 one na p贸艂kach w聽bezpo艣rednim ich s膮siedztwie.
-聽G艂贸wny problem polega na tym, 偶e jako spo艂ecze艅stwo musimy je艣膰 w聽spos贸b bardziej zr贸wnowa偶ony. Nasze systemy 偶ywno艣ciowe wywieraj膮 ogromny wp艂yw na 艣rodowisko. Badacze szacuj膮, 偶e odpowiadaj膮 one za jedn膮 trzeci膮 emisji gaz贸w cieplarnianych i聽trend ten si臋 nie聽zmieni, tym bardziej 偶e stale ro艣nie populacja naszej planety, a wraz z聽ni膮 zapotrzebowanie na 偶ywno艣膰. Przekonanie ludzi do zmian w聽diecie stanowi nie聽lada problem聽- ocenia ekspertka.
Jak wynika z聽raportu 鈥濧tlas mi臋sa鈥� Fundacji im. Heinricha B枚lla i聽Instytutu na rzecz Ekorozwoju, w聽ci膮gu ostatnich 20 lat 艣wiatowa konsumpcja mi臋sa zwi臋kszy艂a si臋 ponaddwukrotnie, si臋gaj膮c 320 mln t w聽2018 roku. Przyczyni艂 si臋 do tego wzrost liczby ludno艣ci na 艣wiecie i聽ich dochod贸w. Przewiduje si臋, 偶e do 2028 roku konsumpcja zwi臋kszy si臋 o聽kolejne 13 proc., a najwi臋kszy wzrost nast膮pi w聽krajach rozwijaj膮cych si臋. Wed艂ug OECD do 2028 roku popyt na mi臋so wzro艣nie tam czterokrotnie szybciej w聽por贸wnaniu z聽krajami rozwini臋tymi. W tej drugiej grupie pa艅stw spo偶ycie mi臋sa od dziesi臋cioleci pozostaje na wysokim i聽w聽miar臋 sta艂ym poziomie. W聽Niemczech statystyczny mieszkaniec zjada 艣rednio 60聽 kg rocznie, a w聽USA i聽 Australii - ponad 100 kg. W聽niekt贸rych krajach rozwini臋tych konsumpcja zacz臋艂a niedawno nieco spada膰 z聽powodu niepokoju konsument贸w o聽swoje zdrowie, dobrostan zwierz膮t i聽艣rodowisko.
Hodowla zwierz膮t ma ogromny wp艂yw na klimat - je艣li 艣wiatowe trendy w聽produkcji mi臋sa i聽nabia艂u聽si臋聽utrzymaj膮, to nawet je偶eli w聽innych ga艂臋ziach przemys艂u emisje gaz贸w cieplarnianych zostan膮 zredukowane, nie聽uda si臋 powstrzyma膰 wzrostu temperatury na Ziemi. FAO podaje, 偶e ch贸w zwierz膮t powoduje rocznie emisj臋 ok. 7,1 gigaton ekwiwalentu dwutlenku w臋gla, czyli 14,5 proc. emisji wszystkich gaz贸w cieplarnianych, za kt贸re odpowiada cz艂owiek.
-聽Nasze systemy 偶ywno艣ciowe wywieraj膮 ogromny wp艂yw na 艣rodowisko i聽wi膮偶膮 si臋 z聽ogromn膮 eksploatacj膮 艣wiatowych zasob贸w. I cho膰 trend ten nie聽zmieni si臋 w聽przewidywalnej przysz艂o艣ci, warto dokonywa膰 bardziej zr贸wnowa偶onych wybor贸w 偶ywieniowych聽-聽przekonuje Alex Berke. - Rezygnacja z聽etykiet mo偶e by膰 pierwszym krokiem w聽tym kierunku.
