Rozliczenie zysk贸w z gie艂dy w PIT w du偶ym stopniu zale偶y od rodzaju podejmowanych inwestycji oraz wyboru zasad rozlicze艅. Inaczej rozliczy膰 mo偶e si臋 day trader, inaczej osoba podejmuj膮ca inwestycj臋 d艂ugookresow膮. Inaczej rozlicza膰 b臋dzie si臋 opcje, warranty i inne instrumenty finansowe i pochodne, a inaczej tradycyjn膮 sprzeda偶 akcji na GPW.聽
Do kiedy trzeba rozliczy膰 zyski z gie艂dy? Kto sk艂ada ?
Gracze gie艂dowi zobowi膮zani s膮 samodzielnie rozliczy膰 podatek od dokonanych inwestycji. Biuro maklerskie, za po艣rednictwem kt贸rego kupuj膮 i sprzedaj膮 akcje, nie jest zobowi膮zane do tego, by pobiera膰 zaliczk臋 na podatek.
W zwi膮zku z powy偶szym zakup i sprzeda偶 akcji na GPW rozlicza si臋 samodzielnie 鈥� do 30 kwietnia 2019 r. Do 30 kwietnia 2019 r. przekaza膰 nale偶y r贸wnie偶 诲别办濒补谤补肠箩臋 , kt贸r膮 wype艂ni膰 nale偶y na podstawie danych z przekazywanej przez biuro maklerskie informacji (zobacz te偶: ). W przypadku inwestycji zagranicznych lub za po艣rednictwem biur maklerskich z siedzib膮 poza terytorium RP informacja聽 PIT-8C nie b臋dzie przes艂ana 鈥� w efekcie podatnik samodzielnie musi ustali膰 warto艣膰 inwestycji i obliczy膰 nale偶ny podatek.
足智彩赛果
Inwestycje w akcje na GPW 鈥� rozliczenie podatkowe na podstawie PIT-8C
Inwestycje w akcje dokonywane na gie艂dzie papier贸w warto艣ciowych rozliczane za po艣rednictwem rachunk贸w maklerskich przeprowadzone s膮 w systemie sprzeda偶y ci膮g艂ej. Dniem uzyskania przychod贸w jest data sprzeda偶y akcji na gie艂dzie i uznania kwot膮 pochodz膮c膮 ze sprzeda偶y rachunku wydaj膮cego zlecenie.
Dat膮 poniesienia kosztu jest co do zasady data uzyskania przychodu ze sprzeda偶y akcji. Nie rozlicza si臋 koszt贸w w dacie ich poniesienia, lecz wy艂膮cznie w chwili realizacji przychodu (sprzeda偶y). Wyj膮tkiem od tej zasady s膮 koszty po艣rednio zwi膮zane z handlem na gie艂dzie 鈥� np. koszty prowadzenia rachunku maklerskiego, prowizja z tytu艂u zakupu akcji i z tytu艂u sprzeda偶y oraz co do zasady koszty prasy fachowej, oprogramowania do inwestowania, koszt szkole艅. W tym przypadku data poniesienia wydatku jest dat膮, w kt贸rej koszt jest rozliczany podatkowo. Kosztem mo偶na uzna膰 r贸wnie偶 uczestnictwo w walnych zgromadzeniach akcjonariuszy (np. wyjazd w celu uzyskania informacji o stanie sp贸艂ki).
笔谤锄测办艂补诲
Podatnik 30.12.2017 r. dokona艂 zakupu akcji za 10 000 z艂, z czego prowizja wynios艂a 50 z艂. Sprzeda偶y dokona艂 05.04.2018 r. za 15 000 z艂. Inne transakcje w 2017 i 2018 r. nie mia艂y miejsca. Podatkowo rozliczenie przedstawia si臋 nast臋puj膮co: w 2017 r. kosztem jest 50 z艂 i wykazuje strat臋 50 z艂, w 2018 r. podatnik rozlicza przych贸d 15 000 z艂, koszt 10 000 z艂, doch贸d 5000 z艂. Odlicza od niego 50% straty z roku poprzedniego 鈥� 25 z艂 i pozostawia 25 z艂 do rozliczenia w kolejnych latach. 4950 z艂, podatek wynosi po zaokr膮gleniu 941 z艂.聽聽聽聽
Strata podatkowa a rozliczenie
Strat臋 podatkow膮 z tytu艂u transakcji na GPW rozliczy膰 mo偶na w przeci膮gu najbli偶szych 5 lat, licz膮c od roku poniesienia tej straty. Rocznie nie mo偶e ona przekroczy膰 50% wykazanej straty. Odlicza si臋 j膮 wy艂膮cznie w ramach 藕r贸d艂a 鈥� kapita艂y pieni臋偶ne, nie ma natomiast ogranicze艅 co do rozliczania strat z jednego rodzaju instrumentu finansowego z dochodem uzyskanym z innego.
笔谤锄测办艂补诲:
Podatnik handlowa艂 przez 4 lata r贸偶nymi rodzajami instrumentami. W 2013 r. poni贸s艂 strat臋 z warrant贸w 鈥� 5000 z艂. W 2014 r. strata z opcji na z艂oto wynios艂a 10 000 z艂. W 2015 r. uzyska艂 strat臋 z handlu akcjami sp贸艂ki energetycznej 鈥� 4000 z艂. W 2016 r. strata wyst膮pi艂a z tytu艂u zakupu na rynku pierwotnym akcji sp贸艂ki na New Connect, a nast臋pnie ich sprzeda偶y poni偶ej kursu emisyjnego 鈥� 2000 z艂. W 2017 r. podatnik mia艂 strat臋 z transakcji na rynku d艂ugu 鈥� 1000 z艂. W 2018 r. podatnik posiada doch贸d 鈥� kupi艂 i sprzeda艂 akcje sp贸艂ki z bran偶y IT 鈥� doch贸d (przych贸d po odliczeniu koszt贸w) wyni贸s艂 50 000 z艂. Podatnik mo偶e w 2018 r. odliczy膰: 2500 (za rok 2013) + 5000 (za rok 2014) + 2000 (za rok 2015) + 1000 z艂 (za rok 2016) + 500 (za rok 2017). Doch贸d ostatecznie wyni贸s艂 50 000 鈥� 11 000 = 39 000 z艂, a podatek 鈥� 7410 z艂. Jednocze艣nie pozosta艂ej straty z 2013 r. nie b臋dzie ju偶 mo偶na odliczy膰 w kolejnym roku.聽聽聽聽聽
Wyj膮tkiem jest rozliczanie dochod贸w z funduszy inwestycyjnych. Od przychodu nie mo偶na odlicza膰 straty poniesionej z innych kapita艂贸w pieni臋偶nych.
Straty z akcji nie mo偶na rozliczy膰 z podatkiem pobieranym rycza艂towo przez p艂atnika 鈥� np. z dywidendy.
Akcje pracownicze, akcje nabyte na rynku pierwotnym, opcje oparte o kurs pracodawcy
Nieodp艂atne lub cz臋艣ciowo ta艅sze od ceny rynkowej przekazanie akcji pracowniczych nie stanowi przychodu w dacie ich otrzymania. Zatem je艣li nie dochodzi do ich sprzeda偶y, to nie trzeba rozlicza膰 deklaracji PIT z tytu艂u otrzymania akcji. Ta sama zasada dotyczy przydzia艂u opcji pracowniczych do partycypacji w zysku sp贸艂ki. Dopiero sprzeda偶 akcji lub realizacja praw do instrument贸w opartych o kurs sp贸艂ki stanowi przych贸d podatkowy. Od rozliczenia 2018 r., je艣li sprzeda偶 dotyczy instrument贸w finansowych lub pochodnych instrument贸w opartych np. o kurs akcji pracodawcy 鈥� przych贸d z ich realizacji kwalifikuje si臋 i rozlicza nie na PIT-38, lecz jako pochodz膮cy z takiej umowy, z jakiej dosz艂o do przekazania opcji (np. 鈥� umowa o prac臋 鈥� przych贸d dolicza si臋 do umowy o prac臋). Je艣li dochodzi natomiast do sprzeda偶y akcji pracowniczych 鈥� ich sprzeda偶 rozliczy膰 nale偶y w PIT-38.聽聽
Przeczytaj tak偶e
Akcje z rynku pierwotnego 鈥� sprzeda偶 nowych akcji a PIT
Redukcja kupna akcji nie wp艂ywa w 偶adnym zakresie na obowi膮zki rozliczenia podatkowego. W szczeg贸lno艣ci przekazanie okre艣lonej puli pieni臋dzy celem rozliczenia zakupu nie stanowi w ca艂o艣ci kosztu uzyskania przychod贸w. Kosztem jest wy艂膮cznie wydatek na zakup oraz wszelkie op艂aty manipulacyjne z t膮 transakcj膮 zwi膮zane.
Sprzeda偶 akcji przed ko艅cem roku 鈥� optymalizacja deklaracji PIT
Kupno akcji nie jest rozliczane podatkowo a偶 do chwili ich sprzeda偶y. W efekcie je艣li ze sprzeda偶膮 akcji b臋dzie si臋 czeka艂o do osi膮gni臋cia wy偶szego kursu ni偶 kurs nabycia, to w roku sprzeda偶y nale偶y rozliczy膰 doch贸d i zap艂aci膰 podatek. Tymczasem je艣li w ko艅c贸wce roku kurs akcji czasowo obni偶a si臋, sprzeda偶 akcji spowoduje strat臋, kt贸r膮 b臋dzie mo偶na rozliczy膰 podatkowo. Po zako艅czeniu roku odkupienie akcji po tym samym kursie spowoduje korzy艣膰 podatkow膮.
笔谤锄测办艂补诲
Akcje kupiono po 100 z艂, w kolejnym roku sprzedano je po 110 z艂. Da艂o to doch贸d 10 z艂 i podatek 1,9. Drugi podatnik przed ko艅cem roku sprzeda艂 akcje kupione za 100 z艂 po cenie 90. Wykaza艂 strat臋 10 z艂. Dokupi艂 akcje w nowym roku po raz kolejny po 100 i sprzeda艂 po 110 z艂. Doch贸d wyni贸s艂 10, lecz odliczy艂 od niego strat臋 鈥� 5, co pozwoli艂o na zap艂acenie podatku 0,95. Podatnik, aby uzyska膰 10 dochodu, musia艂 jednak po sprzeda偶y poni偶ej kursu kupna zaanga偶owa膰 dodatkowy kapita艂.聽聽聽
Akcje kupione i niesprzedane do ko艅ca roku a PIT roczny
Sam zakup akcji dokonywany na GPW nie zmusza do rozliczenia przychod贸w. Podatnik z tytu艂u zakupu nie odnosi korzy艣ci 鈥� nie ma z tego tytu艂u zarobku. Przychodem nie jest r贸wnie偶 zmiana kursu, a w szczeg贸lno艣ci jego podwy偶szenie od dnia zakupu do ostatniego dnia roku czy ostatniej sesji gie艂dowej. Ta sama zasada dotyczy straty podatkowej - nie wyst膮pi ona, je艣li kurs kupionych i posiadanych akcji spadnie.
Akcji posiadanych i niesprzedanych nie nale偶y w 偶aden spos贸b deklarowa膰 w PIT-38. Akcje te pozostaj膮 w portfelu podatnika i dopiero w roku ich sprzeda偶y dojdzie do rozliczenia poczynionej inwestycji.
Przeczytaj tak偶e
Sprzeda偶 cz臋艣ci portfela akcji a PIT-38
Do typowych nale偶y sprzeda偶 cz臋艣ci posiadanego pakietu akcji. W takim przypadku rozliczy膰 nale偶y si臋 metod膮 FIFO 鈥� first in 鈥� first out. Oznacza to, 偶e najpierw rozliczamy koszt zakupu akcji, kt贸re kupili艣my na pocz膮tku, a dopiero potem tych, kt贸re zosta艂y dokupione w kolejnych pakietach.聽
笔谤锄测办艂补诲
Podatnik zainwestowa艂 w akcje sp贸艂ki A, naby艂 10 000 sztuk po kursie 1,0 z艂. Akcje zacz臋艂y tanie膰 i podatnik dokupi艂 pakiety 1000 akcji po kursie 0,7 z艂 i 2000 po kursie 0,6 z艂. W mi臋dzyczasie kurs ur贸s艂 do 0,9 z艂 i zacz膮艂 si臋 utrzymywa膰 w tej warto艣ci 鈥� podatnik stwierdzi艂, 偶e sprzeda kupione taniej akcji licz膮c na ich kolejne dokupienie. Na koniec roku kurs nie spad艂 i wynosi 0,9 z艂. Podatnik na sprzeda偶 kupionego na pocz膮tku pakietu 10 000 b臋dzie czeka艂 do kolejnego roku. Chocia偶 teoretycznie uzyska艂 przych贸d ze sprzeda偶y cz臋艣ci akcji 鈥撀� pakiet贸w 1000 i 2000 akcji, to w rozliczeniu podatkowym wyka偶e strat臋. Metoda FIFO pozwala mu na wykazanie zakupu 3000 sztuk za 1,0 (3000 z艂) oraz ich sprzeda偶y po kursie 0,9, czyli 2700 z艂. Strata to 300 z艂. Dopiero w kolejnych latach, przy sprzeda偶y kolejnych pakiet贸w b臋dzie wykazywa艂 koszt zakupu po 0,7 i 0,6 z艂.
Wielokrotne kupno i sprzeda偶 akcji 鈥� daytrading a PIT-38
W praktyce istnieje grono inwestor贸w kr贸tkoterminowych, kt贸rzy wielokrotnie powi臋kszaj膮 i pomniejszaj膮 pakiety posiadanych akcji, zarabiaj膮c na szybkich zmianach kursu akcji (np. w zwi膮zku z komunikatami podawanymi przez sp贸艂k臋). Ka偶da transakcja zakupu i sprzeda偶y akcji b臋dzie podlega艂a w takim przypadku samodzielnemu rozliczeniu 鈥� tzn. 偶e deklaracja PIT-38 w pozycji przych贸d i koszt zawiera膰 b臋dzie kwoty wielokrotnie przekraczaj膮ce faktycznie inwestowane 艣rodki pieni臋偶ne a tak偶e uzyskane dochody (faktyczny zysk).
笔谤锄测办艂补诲
Podatnik posiada 10 000 z艂. W 2018 r. 200 razy (czasem kilka razy dziennie) dokona艂 kupna i sprzeda偶y tych samych akcji, generuj膮c za ka偶dym razem 1% zysku. Akcje sp贸艂ki ca艂y rok pozostawa艂y na podobnym poziomie, st膮d kurs zmienia艂 si臋 jedynie chwilowo z 1,00 na 1,01 z艂, po czym ponownie powraca艂 na 1,00. W efekcie w poz. przychody z odp艂atnej sprzeda偶y akcji w PIT-38 wykaza膰 nale偶y kwot臋聽 2020 000, w pozycji koszt贸w z tego samego tytu艂u 2 000 000 z艂. Inwestycja opiera艂a w praktyce na 10 000 z艂, a doch贸d wyni贸s艂 20 000 z艂.
Sprzeda偶 odziedziczonych akcji
W przypadku odp艂atnego zbycia udzia艂贸w w sp贸艂ce kapita艂owej oraz papier贸w warto艣ciowych nabytych przez podatnika w drodze spadku kosztami uzyskania przychodu s膮 wydatki poniesione przez spadkodawc臋 w celu obj臋cia lub nabycia tych udzia艂贸w w sp贸艂ce kapita艂owej oraz papier贸w warto艣ciowych, udzia艂贸w albo wk艂ad贸w w sp贸艂dzielni, a tak偶e na nabycie tych tytu艂贸w uczestnictwa w funduszach kapita艂owych. W takim przypadku dopuszczalne jest zatem wskazanie we w艂asnej deklaracji podatkowej PIT-38 koszt贸w, kt贸re zosta艂y poniesione przez osob臋 w trzeci膮, od kt贸rej akcje zosta艂y uzyskane w ramach dziedziczenia (spadek ustawowy lub testamentowy, zapis, polecenie).
Nie nale偶y wp艂aca膰 zaliczek na podatek w trakcie roku. Zap艂aty dokona膰 nale偶y nie p贸藕niej ni偶 30 kwietnia 2019 r.
Adwokat 艁ukasz Wieszczeczy艅ski,
