Przekazanie firmy
i maj膮tku kolejnym pokoleniom to jedno z najwi臋kszych wyzwa艅, przed kt贸rymi
staj膮 przedsi臋biorcy.听Jak
zabezpieczy膰 firm臋 na wypadek swojej 艣mierci? Jak unikn膮膰 chaosu
organizacyjnego i finansowego, a jednocze艣nie zapewni膰 rodzinie stabilno艣膰? Zawi艂o艣ci prawne tej trudnej sytuacji wyja艣nia nam Magdalena 艁abuda z kancelarii Babiak.


Fundacja rodzinna i zarz膮d sukcesyjny: narz臋dzia w planowaniu sukcesji rodzinnego biznesu
W polskim systemie prawnym dost臋pne s膮 dwa rozwi膮zania u艂atwiaj膮ce sukcesj臋 biznesu:听zarz膮d sukcesyjny i fundacja rodzinna. Ka偶de z nich ma inn膮 funkcj臋 i zastosowanie 鈥� zarz膮d sukcesyjny to听tymczasowe rozwi膮zanie, kt贸re pozwala kontynuowa膰 dzia艂alno艣膰 jednoosobowej firmy po 艣mierci w艂a艣ciciela, natomiast fundacja rodzinna to听d艂ugoterminowe narz臋dzie听s艂u偶膮ce ochronie maj膮tku rodzinnego i zapewnieniu jego p艂ynnego przekazania przysz艂ym pokoleniom.
Oba instrumenty maj膮 na celu zapewnienie ci膮g艂o艣ci dzia艂ania przedsi臋biorstwa po 艣mierci w艂a艣ciciela, jednak r贸偶ni膮 si臋 zakresem i sposobem funkcjonowania.鈥� Wyb贸r odpowiedniego mechanizmu zale偶y od听wielko艣ci firmy, rodzaju prowadzonej dzia艂alno艣ci oraz plan贸w dotycz膮cych przysz艂o艣ci maj膮tku rodzinnego. 听
Czym jest zarz膮d sukcesyjny?听
Zarz膮d sukcesyjny to forma tymczasowego zarz膮dzania przedsi臋biorstwem po 艣mierci przedsi臋biorcy wpisanego do Centralnej Ewidencji i Informacji o Dzia艂alno艣ci Gospodarczej (CEIDG).听Jego celem jest zapewnienie p艂ynno艣ci funkcjonowania firmy do czasu uregulowania formalno艣ci spadkowych i podj臋cia decyzji o dalszych losach przedsi臋biorstwa.听
Zarz膮dca sukcesyjny, wyznaczony przez przedsi臋biorc臋 za 偶ycia lub powo艂any po jego 艣mierci przez uprawnione osoby, przejmuje obowi膮zki zwi膮zane z prowadzeniem firmy, takie jak zawieranie um贸w, zarz膮dzanie pracownikami czy regulowanie zobowi膮za艅 podatkowych.听Zarz膮d sukcesyjny mo偶e trwa膰 do 2 lat od dnia 艣mierci przedsi臋biorcy, z mo偶liwo艣ci膮 przed艂u偶enia przez s膮d do 5 lat w wyj膮tkowych przypadkach.听Dzi臋ki temu mechanizmowi firma mo偶e kontynuowa膰 dzia艂alno艣膰 bez zak艂贸ce艅, co jest korzystne zar贸wno dla pracownik贸w, jak i kontrahent贸w.鈥�
Warto wiedzie膰:听
Zarz膮d sukcesyjny to mechanizm tymczasowy. Nie
rozwi膮zuje problemu sukcesji w d艂ugim terminie听鈥� po up艂ywie okresu zarz膮du sukcesyjnego spadkobiercy musz膮
zdecydowa膰, co dalej z firm膮. Co to oznacza w praktyce? Je艣li
spadkobiercy chc膮 dalej prowadzi膰 firm臋,听nie
mog膮 po prostu 鈥瀙rzej膮膰鈥� JDG听鈥� musz膮听za艂o偶y膰
now膮 诲锄颈补艂补濒苍辞艣膰. 听
Co dzieje si臋 z jednoosobow膮 dzia艂alno艣ci膮 gospodarcz膮 po 艣mierci w艂a艣ciciela?听
艢mier膰 przedsi臋biorcy prowadz膮cego jednoosobow膮 dzia艂alno艣膰 gospodarcz膮 oznacza听formalny koniec istnienia firmy, poniewa偶听NIP i REGON s膮 przypisane wy艂膮cznie do konkretnej osoby fizycznej. W praktyce oznacza to, 偶e听bez odpowiednich dzia艂a艅 firma natychmiast traci mo偶liwo艣膰 dalszego funkcjonowania听鈥� wygasaj膮 umowy z kontrahentami, zatrzymane zostaj膮 licencje, a zobowi膮zania pozostaj膮 nierozliczone.听Dzia艂alno艣膰 gospodarcza nie podlega dziedziczeniu jako ca艂o艣膰, jednak spadkobiercy mog膮 odziedziczy膰 jej maj膮tek, co daje im mo偶liwo艣膰 podj臋cia decyzji o przysz艂o艣ci biznesu.
Aby unikn膮膰 sytuacji, w kt贸rej firma zostaje sparali偶owana, warto jeszcze za 偶ycia听ustanowi膰 zarz膮dc臋 sukcesyjnego, kt贸ry umo偶liwi jej听tymczasowe dzia艂anie听do momentu zako艅czenia post臋powania spadkowego. Dzi臋ki temu przedsi臋biorstwo mo偶e nadal realizowa膰 kontrakty, regulowa膰 zobowi膮zania i zapewnia膰 stabilno艣膰 finansow膮. W przeciwnym razie spadkobiercy听nie b臋d膮 mogli kontynuowa膰 dzia艂alno艣ci do czasu zako艅czenia post臋powania spadkowego, kt贸re mo偶e trwa膰 wiele miesi臋cy, a w niekt贸rych przypadkach nawet lat. Brak zarz膮dcy sukcesyjnego mo偶e skutkowa膰 nie tylko utrat膮 klient贸w i partner贸w biznesowych, ale r贸wnie偶 ca艂kowitym upadkiem firmy przed rozstrzygni臋ciem spraw spadkowych.
Warto wiedzie膰:
Aby
mie膰 prawo do powo艂ania zarz膮dcy sukcesyjnego, spadkobierca lub zapisobierca
musi听najpierw formalnie przyj膮膰 spadek lub zapis windykacyjny. Powo艂anie zarz膮dcy sukcesyjnego听musi nast膮pi膰 w ci膮gu 2 miesi臋cy od dnia 艣mierci
przedsi臋biorcy听i
wymaga听aktu notarialnego.
Fundacja rodzinna 鈥� ochrona maj膮tku i d艂ugoterminowe zarz膮dzanie biznesem
Fundacja rodzinna听nie jest klasycznym podmiotem prowadz膮cym dzia艂alno艣膰 operacyjn膮听鈥� jej g艂贸wnym celem jest听gromadzenie, ochrona i pomna偶anie maj膮tku rodzinnego. To rozwi膮zanie, kt贸re听zapewnia sukcesj臋 biznesu na wiele pokole艅, eliminuj膮c ryzyko jego podzia艂u czy niekontrolowanego przej臋cia.
Dzi臋ki fundacji rodzinnej przedsi臋biorcy mog膮 stworzy膰听stabilne struktury organizacyjne, kt贸re听umo偶liwiaj膮 kontynuacj臋 dzia艂alno艣ci firmy, nawet je艣li spadkobiercy nie s膮 zainteresowani jej prowadzeniem lub nie posiadaj膮 odpowiednich kompetencji.听Fundacja nie zast臋puje firmy, ale dzia艂a jak 鈥瀞karbiec rodzinny鈥� 鈥� zabezpiecza aktywa i pozwala na ich strategiczne zarz膮dzanie.听
Warto
wiedzie膰:
Ka偶da fundacja rodzinna musi posiada膰听fundusz za艂o偶ycielski o warto艣ci co najmniej 100 000 z艂. Jest to minimalna kwota, kt贸r膮 fundator musi przekaza膰
na pocz膮tek dzia艂alno艣ci fundacji, aby mog艂a ona realizowa膰 swoje cele i
zarz膮dza膰 maj膮tkiem zgodnie z jego wol膮.
Jakie formy dzia艂alno艣ci mo偶e prowadzi膰 fundacja rodzinna?听
Cho膰听fundacja rodzinna nie jest narz臋dziem do prowadzenia dzia艂alno艣ci gospodarczej, mo偶e generowa膰 dochody poprzez听zarz膮dzanie swoim maj膮tkiem.
Dzia艂alno艣膰 dopuszczalna przez ustaw臋 obejmuje mi臋dzy innymi:
- Najem i dzier偶aw臋 nieruchomo艣ci听鈥� fundacja mo偶e czerpa膰 sta艂e dochody z wynajmu posiadanych aktyw贸w,
- Obr贸t udzia艂ami i akcjami听鈥� mo偶e posiada膰 udzia艂y w sp贸艂kach i nimi zarz膮dza膰,
- Udzielanie po偶yczek听鈥� sp贸艂kom, w kt贸rych posiada udzia艂y, lub beneficjentom,
- Inwestowanie w instrumenty finansowe, aby pomna偶a膰 kapita艂.
Warto wiedzie膰:
W przeciwie艅stwie do klasycznego dziedziczenia, fundacja rodzinna
dzia艂a na podstawie statutu, co pozwala na d艂ugoterminowe zarz膮dzanie maj膮tkiem
zgodnie z okre艣lon膮 strategi膮 fundatora, bez konieczno艣ci jego podzia艂u mi臋dzy
spadkobierc贸w.
Fundacja rodzinna nie podlega klasycznym regu艂om spadkowym, co oznacza, 偶e fundator mo偶e samodzielnie okre艣li膰:
- kto b臋dzie beneficjentem fundacji,
- jakie 艣wiadczenia b臋d膮 wyp艂acane i na jakich warunkach - fundacja mo偶e zapewnia膰听np. utrzymanie, edukacj臋 czy leczenie听os贸b wskazanych przez fundatora,
- w jaki spos贸b maj膮tek b臋dzie zarz膮dzany i pomna偶any przez kolejne pokolenia.
Artyku艂 jest cz臋艣ci膮 Przewodnika po kwestiach prawnych i finansowych rodziny. Poni偶ej odno艣niki do pozosta艂ych tekst贸w:
Spis tre艣ci
1. Dost臋p do kont bankowych i produkt贸w finansowych 禄
- Co dzieje si臋 z kontem bankowym po 艣mierci w艂a艣ciciela?
Blokada 艣rodk贸w, wyga艣ni臋cie pe艂nomocnictw, sytuacja kont wsp贸lnych. - Jak szybko przekaza膰 pieni膮dze bliskim?
Dyspozycja wk艂adem na wypadek 艣mierci 鈥� zasady, beneficjenci, limity. - Wsp贸lne konto po 艣mierci wsp贸艂posiadacza 鈥� co warto wiedzie膰?
Czy bank mo偶e je zamkn膮膰? Jak zabezpieczy膰 dost臋p do 艣rodk贸w?
2.听 Dziedziczenie: testament czy 谤别驳耻艂测 ustawowe? 禄
Kto dziedziczy, jak unikn膮膰 spor贸w i zapewni膰 podzia艂 zgodny z wol膮 spadkodawcy?
3.听 Ma艂oletni jako spadkobiercy 鈥� kluczowe aspekty 禄
Zarz膮d maj膮tkiem, ograniczenia prawne, zabezpieczenie przysz艂o艣ci dziecka.
4. Jak przekaza膰 nieruchomo艣膰 w spadku bez komplikacji? 禄
Formalno艣ci, podzia艂 mi臋dzy spadkobierc贸w.
5.听 Sukcesja biznesu: jak chroni膰 firm臋 po 艣mierci w艂a艣ciciela? 禄
Zarz膮d sukcesyjny vs. fundacja rodzinna 鈥� kt贸re rozwi膮zanie wybra膰?
6.听 Czerwona teczka 鈥� spos贸b na uporz膮dkowanie finans贸w 禄
Jak przygotowa膰 zestaw kluczowych dokument贸w, by u艂atwi膰 bliskim przej臋cie maj膮tku?
Magdalena 艁abuda z