W ostatnich pi臋ciu latach rynek agencji PR w聽Polsce przeszed艂 znacz膮c膮 transformacj臋. Wp艂yn臋艂y na to pandemia, wybuch wojny i聽towarzysz膮ca temu inflacja, a tak偶e聽rozw贸j sztucznej inteligencji. Liczba agencji wzros艂a i聽dzi艣 wynosi prawie 1090, ale jednocze艣nie blisko 330 podmiot贸w zako艅czy艂o dzia艂alno艣膰, co mo偶e wskazywa膰 na du偶膮 niestabilno艣膰 sektora. W艣r贸d 444 nowo otwartych firm dominuj膮 jednoosobowe dzia艂alno艣ci gospodarcze - wynika z聽bada艅 przeprowadzonych przez聽zesp贸艂 Exacto oraz聽Uniwersytetu Warszawskiego.
-聽Musimy uwzgl臋dnia膰 po pierwsze nieprzewidywalno艣膰 rynku, dynamicznie zmieniaj膮ce si臋 oczekiwania klient贸w, zmiany b臋d膮ce nast臋pstwem rozwoju nowych technologii, w聽tym sztucznej inteligencji. Musimy szybko reagowa膰 na zmiany, jakie聽si臋 dokonuj膮 w聽przestrzeni gospodarczej聽- podkre艣la w聽rozmowie z聽agencj膮 Newseria prof. dr hab. Dariusz Tworzyd艂o, kierownik Katedry Komunikacji Spo艂ecznej i聽Public Relations Uniwersytetu Warszawskiego, wsp贸艂autor badania.
Zesp贸艂 badawczy Exacto oraz聽pracownicy i聽wsp贸艂pracownicy Wydzia艂u Dziennikarstwa, Informacji i聽Bibliologii Uniwersytetu Warszawskiego po raz drugi zbadali sektor agencji PR w聽Polsce. W por贸wnaniu do badania z聽2020 roku bran偶a powi臋kszy艂a si臋 o聽prawie 17 proc., jednak a偶聽329 podmiot贸w spo艣r贸d 934 agencji, kt贸re funkcjonowa艂y w聽2020 roku, zawiesi艂o lub zlikwidowa艂o swoj膮 dzia艂alno艣膰. W艣r贸d nowo otwartych firm zajmuj膮cych si臋 komunikacj膮 trzy na cztery s膮 prowadzone w聽formie jednoosobowej dzia艂alno艣ci gospodarczej.
-聽My艣l臋, 偶e g艂贸wnym powodem takiej sytuacji jest fakt, 偶e bardzo prosto jest za艂o偶y膰, zawiesi膰 b膮d藕 zlikwidowa膰 dzia艂alno艣膰 gospodarcz膮. Inaczej to wygl膮da w聽przypadku np. sp贸艂ek z聽ograniczon膮 odpowiedzialno艣ci膮. Dostrzegamy r贸wnie偶, 偶e umacnia si臋 grupa podmiot贸w z聽tradycjami, kt贸re maj膮 ju偶 bardzo du偶e do艣wiadczenie na rynku聽- t艂umaczy prof. Dariusz Tworzyd艂o.
Z badania wynika, 偶e ponad tysi膮c podmiot贸w gospodarczych przypisuje sobie dzia艂alno艣膰 kwalifikowan膮 w聽PKD jako public relations (70.21.Z), ale w聽istocie nie聽s膮 to ani agencje PR, ani nawet freelancerzy z聽bran偶y komunikacyjnej. W艣r贸d nich s膮 osoby zajmuj膮ce si臋 m.in. kosmetologi膮, fotografi膮 czy us艂ugami budowlanymi, trenerzy sportowi, nauczyciele, t艂umacze i聽lektorzy j臋zykowi czy sprzedawcy detaliczni.
-聽Urz臋dnicy cz臋sto podpowiadaj膮, 偶eby wybiera膰 jak najwi臋cej PKD albo r贸偶norodnie, niekoniecznie tylko to, czym dana firma docelowo ma si臋 zajmowa膰, st膮d taki chaos. Problemem jest brak umiej臋tno艣ci faktycznego zdefiniowania i聽opisania ju偶 na etapie tworzenia firmy tego, czym ona ma si臋 zajmowa膰, i聽to g艂贸wnie dotyczy jednoosobowych dzia艂alno艣ci gospodarczych聽- ocenia ekspert.
艁膮cznie w聽latach 2021-2024 na rynku pojawi艂y si臋 444 podmioty, z聽kt贸rych 76 proc. stanowi艂y jednoosobowe dzia艂alno艣ci gospodarcze. Dla por贸wnania w聽tym samym okresie zacz臋艂o dzia艂a膰 107 sp贸艂ek. W艣r贸d firm, kt贸re z聽r贸偶nych przyczyn upad艂y od poprzedniej edycji badania, dominuj膮 sp贸艂ki (艂膮cznie stanowi膮 81 proc., a sp. z聽o.o. - 68 proc.).
W 2020 roku tylko co pi膮ta firma dzia艂a艂a kr贸cej ni偶 pi臋膰 lat, w聽2024 roku jest ich 43 proc. Jednocze艣nie jednak ro艣nie wska藕nik firm 艣wiadcz膮cych us艂ugi doradcze przynajmniej od dw贸ch dekad. W 2020 roku wynosi艂 7 proc., obecnie - ju偶 11 proc.
-聽Agencje, kt贸re przetrwa艂y, sta艂y si臋 bardziej stabilne. Rozumiej膮 zmiany i聽s膮 w聽stanie odpowiednio zareagowa膰 na to, co si臋 dzieje na rynku, i聽przez to staj膮 si臋 jeszcze silniejsze. Te za艣, kt贸re wchodz膮 na rynek, to w聽du偶ej mierze jednoosobowe dzia艂alno艣ci gospodarcze. One obecnie i聽w przysz艂o艣ci b臋d膮 艣wiadczy膰 us艂ugi dla聽agencji PR oraz聽dla聽firm jako eksperci, jako doradcy, jako rzecznicy prasowi. Nast臋puje istotna zmiana struktury rynku agencji i聽firm 艣wiadcz膮cych us艂ugi public relations - zapowiada prof. Dariusz Tworzyd艂o.
O ile w聽2020 roku si艂膮 sektora PR stanowi艂y g艂贸wnie sp. z聽o.o. (62 proc.), o聽tyle w聽2024 roku nast膮pi艂a istotna zmiana w聽tym zakresie i聽nie da si臋 ju偶 wskaza膰 jednego dominuj膮cego typu przedsi臋biorstw. Z pewno艣ci膮 wzrost koszt贸w pracy przyczyni艂 si臋 do zmniejszenia si臋 liczby pracownik贸w zatrudnionych w聽profesjonalnych agencjach PR. Nast臋puje przej艣cie z聽etat贸w na umowy B2B, co pozwala w聽pewien spos贸b si臋 zabezpieczy膰 na wypadek nieprzewidzianych zdarze艅 i聽ich konsekwencji gospodarczych. Z drugiej jednak strony rosn膮ca liczba freelancer贸w i聽wsp贸艂praca z聽nimi wi膮偶e si臋 dla聽agencji z聽ryzykiem.
-聽To na pewno kwestia obaw, bo takie si臋 pojawiaj膮, dotycz膮cych tego, czy przypadkiem osoba, kt贸ra z聽nami wsp贸艂pracuje, nie聽odejdzie z聽klientem. Bo to w艂a艣nie oni przyzwyczajaj膮 si臋 do konkretnych ludzi. Agencje jednak reaguj膮 na takie zagro偶enia i聽przygotowuj膮 odpowiednie zapisy um贸w, kt贸re b臋d膮 ich zabezpiecza艂y - zauwa偶a ekspert.
Jak wskazuje, ostatnie lata to nie聽tylko zmiana w聽strukturze firm zajmuj膮cych si臋 public relations, ale r贸wnie偶 zmiana w聽zakresie komunikacji. Promocja przesz艂a przede wszystkim w聽kierunku 聽platformy LinkedIn, kt贸ra zajmuje wysokie miejsca w聽r贸偶nego rodzaju rankingach zaufania do social medi贸w, m.in. Digital Trust Ranking.
-聽Przez cztery lata firmy z聽bran偶y public relations zrozumia艂y, 偶e LinkedIn jest tym miejscem, gdzie komunikacja projektowa, prokliencka i聽biznesowa odgrywa bardzo wa偶n膮 rol臋. Przenosz膮 one swoj膮 aktywno艣膰 z聽Facebooka w艂a艣nie na t臋 platform臋. Oceniam to bardzo pozytywnie - m贸wi prof. Dariusz Tworzyd艂o.
