Nowa regulacja antylichwiarska, nad kt贸r膮 w艂a艣nie pracuje Sejm, ma w聽za艂o偶eniu dzia艂a膰 prokonsumencko, ale wielu ekspert贸w wskazuje, 偶e jej efekt b臋dzie odwrotny do zamierzonego. Przedstawiony w聽niej obraz rynku po偶yczkowego jest bowiem nieaktualny i聽koncentruje si臋 na patologiach z聽rynku. Na skutek wprowadzenia nowych przepis贸w wi臋kszo艣膰 z聽nich b臋dzie zmuszona zamkn膮膰 dzia艂alno艣膰 i聽zniknie z聽rynku, a ich klienci zostan膮 pozbawieni mo偶liwo艣ci pozyskania finansowania.聽- Ta ustawa troch臋 przypomina strzelanie z聽armaty na wr贸ble - ocenia wiceprezes Biura Informacji Kredytowej S艂awomir Grzelczak.
-聽Ustawa antylichwiarska z聽pewno艣ci膮 ograniczy dost臋p do rynku po偶yczkowego聽- m贸wi agencji Newseria Biznes S艂awomir Grzelczak. -聽Ju偶 w聽trakcie pandemii mieli艣my do czynienia z聽obni偶onym limitem koszt贸w pozaodsetkowych, co skutkowa艂o tym, 偶e 40 proc. firm po偶yczkowych wycofa艂o si臋 z聽rynku i聽nie wr贸ci艂o. Zostali najwi臋ksi, kt贸rzy przetrwali pi臋膰 kwarta艂贸w pandemii i聽tego obni偶onego limitu. To s膮 ju偶 raczej profesjonalne firmy, kt贸re maj膮 lepsze portfolio klient贸w, sprawdzaj膮 ich we wszystkich bazach danych etc. W tej chwili uda艂o im si臋 nieco rozwin膮膰 akcj臋 po偶yczkow膮, ale je艣li zn贸w wr贸cimy do tego obni偶onego limitu, to rynek ponownie si臋 zmniejszy.
14 sierpnia br. po ponad p贸艂rocznej przerwie odby艂o si臋 w聽Sejmie drugie czytanie projektu tzw. ustawy antylichwiarskiej, kt贸rej autorem jest Ministerstwo Sprawiedliwo艣ci. Najwa偶niejszym za艂o偶eniem procedowanych przepis贸w jest wprowadzenie limitu maksymalnej wysoko艣ci koszt贸w pozaodsetkowych. W przypadku kredytu konsumenckiego, czyli wszystkich po偶yczek udzielanych przez聽instytucje finansowe, limit ma wynosi膰 maksymalnie 45 proc. kwoty zobowi膮zania. Nowe przepisy znacz膮co zmniejsz膮 te偶 koszty zale偶ne od okresu kredytowania. Obecnie wynosz膮 one 25 proc. za udzielenie kredytu i聽30 proc. w聽skali roku. Ministerstwo Sprawiedliwo艣ci proponuje, aby by艂o to odpowiednio 10 i聽10 proc. Co wi臋cej, w聽trakcie ostatnich obrad po艂膮czonych komisji finans贸w i聽sprawiedliwo艣ci prowadz膮cy projekt, minister Marcin Warcho艂, popar艂 poprawk臋 Lewicy, kt贸ra jeszcze radykalniej obni偶a limit koszt贸w do poziomu 8 i聽10 proc. W przypadku tzw. chwil贸wek, zaci膮ganych na okres do 30 dni, koszty pozaodsetkowe w聽偶adnym wypadku nie聽b臋d膮 mog艂y przekracza膰 5 proc. warto艣ci po偶yczki. Tym samym w聽wielu przypadkach koszty sp艂aty po偶yczek spadn膮 ponad trzykrotnie.
Przeczytaj tak偶e
W za艂o偶eniu nowa regulacja ma zwi臋kszy膰 nadz贸r pa艅stwa nad rynkiem po偶yczkowym i聽skuteczniej chroni膰 po偶yczkobiorc贸w. Jednak wielu przestrzega, 偶e bynajmniej nie聽zadzia艂a ona prokonsumencko. Radykalne obni偶enie limitu koszt贸w pozaodsetkowych do聽poziomu znacznie ni偶szego ani偶eli pr贸g op艂acalno艣ci spowoduje, 偶e wi臋kszo艣膰 firm po偶yczkowych po prostu wycofa si臋 z聽tego rynku. A tym samym du偶a cz臋艣膰 spo艣r贸d ok. 3 mln ich klient贸w zacznie szuka膰 dodatkowego finansowania swoich bie偶膮cych potrzeb poza聽oficjalnym rynkiem.
- Du偶y odsetek tych klient贸w, kt贸rzy w聽tej chwili mog膮 skorzysta膰 z聽finansowania firm po偶yczkowych - owszem, dro偶szego, ale jednak dost臋pnego - za chwil臋 straci do niego dost臋p. Bank nie聽udzieli im kredytu, poniewa偶 nie聽spe艂niaj膮 wymaga艅 odno艣nie do zdolno艣ci kredytowej. Dla nich profil takiego klienta jest troch臋 zbyt ryzykowny -聽m贸wi wiceprezes BIK.
Propozycja ustawy od pocz膮tku budzi sporo kontrowersji. Eksperci zauwa偶aj膮, 偶e przedstawiony w聽niej obraz rynku po偶yczkowego jest nieaktualny i聽koncentruje si臋 na patologiach, a ca艂kowicie pomija funkcjonowanie legalnie dzia艂aj膮cych instytucji po偶yczkowych, kt贸re ju偶 teraz dok艂adnie weryfikuj膮 swoich klient贸w i聽stosuj膮 si臋 do wymog贸w ustawowych. Nowa regulacja na艂o偶y na instytucje po偶yczkowe obowi膮zek szczeg贸艂owej weryfikacji klient贸w i聽ich zdolno艣ci kredytowej. Kredytodawca b臋dzie zobowi膮zany do zweryfikowania m.in. wysoko艣ci dochod贸w i聽wydatk贸w oraz聽osoby staraj膮cej si臋 o聽kredyt.
- Instytucje po偶yczkowe w聽trakcie pandemii COVID-19 bardzo si臋 sprofesjonalizowa艂y. Nast膮pi艂 odp艂yw z聽rynku tych mniejszych firm, a zosta艂y te najwi臋ksze, silne kapita艂owo, kt贸re maj膮 te偶 sta艂膮 baz臋 klient贸w. De facto ju偶 wszystkie firmy po偶yczkowe sprawdzaj膮 swoich klient贸w w聽r贸偶nych bazach danych, zwracaj膮 uwag臋 na ich zdolno艣膰 kredytow膮. W tej chwili klient firmy po偶yczkowej to jest klient mniej szkodowy ni偶 kiedy艣, o聽lepszym scoringu w聽BIK -聽m贸wi S艂awomir Grzelczak.
Ponadto nowa regulacja spowoduje, 偶e firmy po偶yczkowe b臋d膮 ponosi膰 koszty nadzoru na poziomie 艣redniej wielko艣ci banku, co - w聽po艂膮czeniu ze spadkiem rentowno艣ci - spowoduje, 偶e polski rynek po偶yczkowy mocno si臋 skurczy, poniewa偶 firmom po偶yczkowym po prostu nie聽b臋dzie op艂aca艂o si臋 dzia艂a膰 poni偶ej progu rentowno艣ci. Tymczasem w聽wi臋kszo艣ci kraj贸w europejskich ta bran偶a jest dopuszczona przez聽regulatora i聽funkcjonuje r贸wnolegle z聽sektorem bankowym, uzupe艂niaj膮c jego ofert臋.
- Ta ustawa troch臋 przypomina strzelanie z聽armaty na wr贸ble, poniewa偶 polski rynek po偶yczkowy jest bardzo ma艂y. On jest wart portfelowo oko艂o 5-7 mld z艂, co oznacza, 偶e po偶yczki mniej wi臋cej o聽takiej warto艣ci s膮 w聽tej chwili w聽trakcie sp艂acania. W por贸wnaniu do portfela konsumenckich kredyt贸w got贸wkowych, kt贸ry jest wart ok. 125 mld z艂, to jest tylko niewielki procent -聽zauwa偶a wiceprezes BIK.
Jak pokazuj膮 dane BIK, dok艂adna warto艣膰 polskiego sektora po偶yczkowego wynosi w聽tej chwili ok. 5,6 mld z艂, przy czym portfel po偶yczek kr贸tkoterminowych - czyli tzw. chwil贸wek - jest wart 0,6 mld z艂. To 2 proc. rynku po偶yczek got贸wkowych i聽raptem 0,8 proc. ca艂ego portfela kredytowego w聽Polsce, kt贸ry 艂膮cznie z聽hipotekami jest wart blisko 740 mld z艂.
- To jest ma艂y rynek, kt贸ry uzupe艂nia ofert臋 bankow膮 i聽jest skierowany do klient贸w troch臋 bardziej ryzykownych. Rynek po偶yczkowy jest w聽stanie ich zaabsorbowa膰, przesun膮艂 ich te偶 troch臋 bli偶ej w聽stron臋 tych klient贸w bankowych, lepszych -聽podkre艣la S艂awomir Grzelczak.
Z聽danych BIK wynika, 偶e jako艣膰 portfela po偶yczek pozabankowych - mierzona liczb膮 tych, kt贸re s膮 op贸藕nione w聽sp艂acie powy偶ej 90 dni - sukcesywnie si臋 poprawia. Na pocz膮tku 2020 roku udzia艂 takich przeterminowanych po偶yczek wynosi艂 33,9 proc., natomiast na koniec czerwca br. spad艂 ju偶 do 21,7 proc.
