Nawet 1,4 miliarda ludzi na Ziemi 偶yje w okolicach, gdzie gleba jest ska偶ona metalami ci臋偶kimi, jak arszenik, kadm, kobalt, chrom, mied藕, nikiel i o艂贸w, w stopniu zagra偶aj膮cym zdrowiu - szacuj膮 naukowcy na 艂amach "Science". Problem dotyczy nawet 17 proc. teren贸w uprawnych.
Autorzy badania oszacowali globaln膮 skal臋 ryzyka, ale te偶 nierozpoznane wcze艣niej obszary wysokiego ryzyka, dotycz膮ce ska偶enia metalami ci臋偶kimi, zw艂aszcza w ma艂ych szeroko艣ciach geograficznych na terenie Eurazji.
Wzrost zapotrzebowania na 艣wiecie na niekt贸re metale oznacza, 偶e toksyczne zanieczyszczenie metalami ci臋偶kimi w glebach b臋dzie si臋 pog艂臋bia膰. "Mamy nadziej臋, 偶e globalne dane na temat zanieczyszczenia gleb, przedstawione w tym raporcie, pos艂u偶y jako naukowy alarm dla polityk贸w i rolnik贸w, aby podj膮膰 natychmiastowe i niezb臋dne 艣rodki, by lepiej chroni膰 cenne zasoby gleby na 艣wiecie" - apeluj膮 autorzy publikacji w "Science".
Do zanieczyszczenia gleb toksycznymi metalami ci臋偶kimi dochodzi ze 藕r贸de艂 naturalnych oraz w zwi膮zku z aktywno艣ci膮 cz艂owieka. Ska偶enie to stanowi trudne do zignorowania ryzyko dla ekosystem贸w i zdrowia ludzi. Kiedy metale dostan膮 si臋 do gleb, pozostaj膮 w nich na dziesi膮tki lat. Takie ska偶enia zmniejszaj膮 plony, negatywnie wp艂ywaj膮 na r贸偶norodno艣膰 biologiczn膮, zagra偶aj膮 jako艣ci wody i bezpiecze艅stwu 偶ywno艣ci, gdy偶 ulegaj膮 bioakumulacji: trafiaj膮 z gleby najpierw do ro艣lin i pasz, a p贸藕niej - do organizm贸w zwierz膮t hodowlanych (kt贸re maj膮 by膰 zjedzone przez ludzi).
We wcze艣niejszych badaniach wykazano, 偶e toksyczne zanieczyszczenie metalami jest w glebach wszechobecne, nie do ko艅ca znano jednak globalny rozk艂ad problemu. Aby uzupe艂ni膰 luki w wiedzy, Deyi Hou z Uniwersytetu Tsinghua w Pekinie (Chiny) wraz z zespo艂em zestawi艂 dane z 1 493 wcze艣niejszych bada艅 regionalnych, obejmuj膮cych 796 084 pr贸bek gleb. Badacze chcieli oceni膰 globalny rozk艂ad toksycznych metali w glebach rolniczych i zidentyfikowa膰 te obszary, w kt贸rych st臋偶enia przekraczaj膮 progi bezpiecze艅stwa.
Korzystaj膮c z metod uczenia maszynowego i podej艣cia opartego na modelowaniu Hou i jego wsp贸艂pracownicy oszacowali, 偶e od 14 do 17 proc. ziem uprawnych na 艣wiecie. To oznacza, 偶e ok 242 mln hektar贸w jest ska偶onych co najmniej jednym toksycznym metalem ci臋偶kim. Najbardziej spo艣r贸d nich rozpowszechniony jest kadm, a problem dotyczy zw艂aszcza po艂udniowej i wschodniej cz臋艣ci Azji, cz臋艣ci Bliskiego Wschodu i Afryki.
R贸wnie偶 nikiel, chrom, arszenik i kobalt przekraczaj膮 bezpieczne st臋偶enia w r贸偶nych regionach. Na przyczyny tego stanu rzeczy sk艂ada si臋 zwykle mieszanka przyczyn naturalnych (geologicznych) oraz aktywno艣ci cz艂owieka, jak obecno艣膰 kopalni czy industrializacja.
Autorzy analiz zauwa偶aj膮, 偶e istnieje transkontynentalny "korytarz wzbogacony w metale", czyli obszar l膮du ci膮gn膮cy si臋 przez ma艂e szeroko艣ci geograficzne na terenie Eurazji. Jego obecno艣膰 to konsekwencja historycznej obecno艣ci kopalni, proces贸w naturalnego wietrzenia ska艂 bogatych w metale, a tak偶e spowolnionego procesu ich wyp艂ukiwania.
Kompiluj膮c te dane z informacjami na temat globalnej demografii naukowcy szacuj膮, 偶e w obszarach podwy偶szonego ryzyka 偶yje od 0,9 do 1,4 miliarda ludzi. (PAP)
zan/ agt/
