Rzadko lekarze z SOR zauwa偶aj膮, 偶e mo偶e to wynika膰 z nag艂ego pogorszenia stanu zdrowia bliskich i szukania pomocy medycznej.
Karpi艅ski na kilka dni przed rozpoczynaj膮cymi si臋 艣wi臋tami wielkanocnymi powiedzia艂, 偶e ka偶dy okres 艣wi膮teczny - z do艣wiadczenia lecznictwa zamkni臋tego - wi膮偶e si臋 sytuacjami dotycz膮cymi przywo偶enia, a nast臋pnie problemem z odbiorem przez rodzin臋 pacjent贸w starszych, nie wymagaj膮cych leczenia w szpitalu.
"Jest to niezwykle traumatyzuj膮ce zjawisko dla personelu medycznego, kt贸ry obserwuje cierpienie psychiczne tych os贸b, kt贸rymi rodzina nie jest zainteresowana" - oceni艂 pomorski lekarz wojew贸dzki.
Jego zdaniem, pacjenci, mimo swojej niepe艂nosprawno艣ci i licznych chor贸b przewlek艂ych, maj膮 cz臋sto pe艂n膮 艣wiadomo艣膰, 偶e rodzina ich nie chce odebra膰, nie m贸wi膮 o tym, wstydz膮 si臋 tego i pogr膮偶aj膮 si臋 w smutku. "To cz臋sty widok w szpitalach w okresie 艣wi膮tecznym" - zauwa偶y艂 Karpi艅ski.
Doda艂, 偶e jest to zjawisko powszechne o r贸偶nym nasileniu. Podkre艣li艂, 偶e od kilku do kilkunastu procent chorych przebywaj膮cych w szpitalu w okresie 艣wi膮tecznym jest w takiej sytuacji. Zaznaczy艂, 偶e dane wskazuj膮 na zwi臋kszanie si臋 liczby os贸b starszych, co - jego zdaniem - oznacza, 偶e problem b臋dzie narasta艂.
Rozwi膮zaniem - jak podkre艣li艂 - by艂oby znacz膮ce poszerzenie systemowej opieki nad starsz膮 osob膮 w postaci zwi臋kszenia o艣rodk贸w opieku艅czo-leczniczych, zapewniaj膮cych opiek臋 stacjonarn膮, a tak偶e domow膮 wspieraj膮c膮 rodzin臋 w opiece nad starszymi osobami.
"Potrzebne jest zwi臋kszenie ilo艣ci wykwalifikowanych opiekun贸w, od kt贸rych wymagana jest du偶a wiedza i przygotowanie do opieki nad starsz膮 osob膮 obci膮偶on膮 ca艂ym szeregiem chor贸b wymagaj膮cych pomocy w codziennej higienie, zmianie pieluch, umycia w 艂贸偶ku, czy pomocy w przej艣ciu do toalety" - powiedzia艂. Doda艂, 偶e to konieczno艣膰 wykonywania wielu czynno艣ci piel臋gnacyjnych wymagaj膮cych si艂y i umiej臋tno艣ci, a tak偶e psychiczne obci膮偶enie trudnymi zachowaniami podopiecznego wynikaj膮cymi z proces贸w neurodegeneracyjnych.
Kierownik ds. komunikacji spo艂ecznej i promocji Szpitali Pomorskich Ma艂gorzata Pisarewicz podkre艣li艂a, 偶e pacjenci trafiaj膮 na SOR do dw贸ch plac贸wek zarz膮dzanych przez sp贸艂k臋 w Gdyni i Wejherowie. "S膮 to g艂贸wnie osoby starsze, a bardzo cz臋sto s膮 to osoby z demencj膮, maj膮ce problem z orientacj膮 czasow膮 i przestrzenn膮. Taki pacjent nie wie, dlaczego si臋 tu znala锄艂, ani jak wr贸ci膰 do domu" - powiedzia艂a.
Doda艂a, 偶e w okresie 艣wi膮tecznym zauwa偶a senior贸w, kt贸rzy s膮 przywo偶eni przez rodziny i trafiaj膮 do szpitali odwodnieni, z problemami wynikaj膮cymi bardziej z wieku, ni偶 konkretnej choroby. "Zdarza si臋, 偶e po nawodnieniu i odpowiednim zaopiekowaniu, pacjent dochodzi do siebie, ale telefon bliskich, by odebrali seniora nie odpowiada" - podkre艣li艂a.
W rozmowie z PAP przyzna艂a, 偶e zdarzaj膮 si臋 opiekunowie, kt贸rzy niech臋tnie odbieraj膮 ze szpitali osoby w wieku podes锄艂ym. "To jest du偶y problem dla szpitala, bowiem organizujemy transport, kt贸ry je藕dzi po par臋 razy do domu chorego, a drzwi pozostaj膮 zamkni臋te. W ostateczno艣ci wzywamy policj臋. Mamy do czynienia z chorym, kt贸rego ta sytuacja dodatkowo stresuje" - zaznaczy艂a.
Kierownik SOR w Szpitalu 艣w. Wojciecha w Gda艅sku Paulina Doma艅ska-Gruszczy艅ska powiedzia艂a, 偶e w okresie przed艣wi膮tecznym obserwuje zwi臋kszon膮 liczb臋 starszych pacjent贸w trafiaj膮cych do szpitala. "Wynika to cz臋sto z faktu, i偶 rodziny, kt贸re odwiedzaj膮 swoich bliskich, g艂贸wnie przy okazji 艣wi膮t, zauwa偶aj膮 nag艂e pogorszenie ich stanu zdrowia lub trudno艣ci w codziennym funkcjonowaniu. Taka sytuacja bywa dla nich zaskoczeniem i naturalnie prowadzi do szukania pomocy medycznej" - stwierdzi艂a.
Zaznaczy艂a, 偶e chocia偶 intencj膮 rodzin jest troska o seniora, zdarza si臋, 偶e procesy diagnostyczne czy organizacja dalszej opieki w leczeniu ambulatoryjnym sprawia, 偶e starsze osoby pozostaj膮 w szpitalu d艂u偶ej, ni偶 wynika艂oby to z medycznej konieczno艣ci.
Rzeczniczka Szpitala Specjalistycznego w Ko艣cierzynie Marta Lorek powiedzia艂a, 偶e w okresie 艣wi膮tecznym - tak偶e w Wielkanoc - obserwuje wyra藕ny wzrost liczby pacjent贸w w podes锄艂ym wieku zg艂aszaj膮cych si臋 do SOR. "Szacujemy, 偶e w tym czasie liczba takich zg艂osze艅 mo偶e wzrosn膮膰 nawet o 20 proc." - doda艂a.
Wskaza艂a, 偶e osoby starsze, kt贸re trafiaj膮 do SOR, to najcz臋艣ciej pacjenci zmagaj膮cy si臋 z wieloma chorobami przewlek艂ymi. Powodem ich hospitalizacji s膮 zazwyczaj zaostrzenia ju偶 istniej膮cych schorze艅 鈥� przede wszystkim niewydolno艣ci kr膮偶enia (objawiaj膮cej si臋 m.in. obrz臋kami i spadkiem tolerancji wysi艂ku), przewlek艂ej obturacyjnej choroby p艂uc (duszno艣ci), czy te偶 progresji choroby nowotworowej (cz臋sto zwi膮zanej z trudno艣ciami w radzeniu sobie z b贸lem w zaawansowanym stadium).
"Pacjenci ci trafiaj膮 do nas zar贸wno za po艣rednictwem zespo艂贸w ratownictwa medycznego, jak i przywo偶eni s膮 przez osoby najbli偶sze 鈥� cz臋sto w艂asnymi samochodami. W takich sytuacjach zg艂aszane s膮 przede wszystkim objawy pogorszenia stanu og贸lnego chorego" - doda艂a.
Podkre艣li艂a, 偶e niekiedy powodem takiego pogorszenia jest brak mo偶liwo艣ci pe艂nego stosowania si臋 do zalece艅 terapeutycznych, co mo偶e wynika膰 z r贸偶nych przyczyn 鈥� od trudno艣ci organizacyjnych po ograniczenia funkcjonalne czy poznawcze samych pacjent贸w. "Z naszej strony staramy si臋 zawsze podchodzi膰 do takich sytuacji z pe艂nym zrozumieniem, maj膮c na uwadze zar贸wno dobro pacjenta, jak i sytuacj臋 jego bliskich" - zapewni艂a przedstawicielka szpitala w Ko艣cierzynie.
Zwi臋kszon膮 liczb臋 pacjent贸w w podes锄艂ym wieku w szpitalu w okresie 艣wi膮tecznym zauwa偶a r贸wnie偶 kierownik SOR w Szpitalu im. M. Kopernika w Gda艅sku Piotr Rychlik. Jego zdaniem, wynika to w g艂贸wnej mierze ze struktury demograficznej oraz trwaj膮cego okresu zwi臋kszonej zapadalno艣ci na choroby infekcyjne. "W tej grupie powszechnie wyst臋puj膮 obci膮偶enia wieloma schorzeniami przewlek艂ymi. Po przeprowadzeniu niezb臋dnej diagnostyki, lekarz prowadz膮cy decyduje, czy chory wymaga leczenia w szpitalu, czy terapia mo偶e by膰 kontynuowana ambulatoryjnie" - powiedzia艂.
Doda艂, 偶e je艣li w gr臋 wchodzi ta druga opcja, pacjent trafia do miejsca zamieszkania. "Z naszej perspektywy problemy z kontaktem z rodzin膮, opiekunami czy ustaleniem miejsca zamieszkania zdarzaj膮 si臋, ale nie s膮 powszechne" - przekaza艂.
Z kolei ordynator Klinicznego Oddzia艂u Ratunkowego UCK prof. Mariusz Siemi艅ski powiedzia艂, 偶e w przed艣wi膮tecznym okresie nie obserwuje na razie wzrostu zg艂osze艅 pacjent贸w w starszym wieku.
"Problem os贸b w wieku podes锄艂ym, kt贸re, najcz臋艣ciej z powodu demencji, utraci艂y mo偶liwo艣膰 samodzielnego funkcjonowania i wymagaj膮 opieki, pojawia si臋 regularnie przez ca艂y rok" - stwierdzi艂.
Zaznaczy艂, 偶e w takich sytuacjach, je偶eli rodzina nie jest w stanie lub nie chce zapewni膰 opieki pacjentowi (b膮d藕 nie udaje si臋 znale藕膰 nikogo z c锄艂onk贸w rodziny lub pacjent po prostu rodziny nie ma) interweniuj膮 pracownicy socjalni szpitala, kt贸rzy, w porozumieniu z odpowiednim o艣rodkiem pomocy spo艂ecznej b膮d藕 o艣rodkiem pomocy rodzinie, poszukuj膮 instytucji opieku艅czej gotowej obj膮膰 pacjenta opiek膮. "Proces ten jest bardzo trudny i frustruj膮cy, trwa kilka dni. Wynika to z braku wystarczaj膮cej liczby takich miejsc" - doda艂.
Ks. Andrzej Wiecki, dyrektor Caritas Archidiecezji Gda艅skiej, prowadz膮cej m.in. Centrum Pomocowe Caritas im. 艣w. Jana Paw艂a II w Gda艅sku oraz Centrum Pomocowe Caritas im. 艣w. o. Pio w Gdyni zauwa偶y艂, 偶e os贸b, kt贸re pozostaj膮 w okresie 艣wi膮tecznym w plac贸wkach, kt贸rymi kieruje, z roku na rok jest mniej.
"Wydaje si臋, 偶e ro艣nie spo艂eczna 艣wiadomo艣膰 tego, 偶e warto osoby starsze zabiera膰 do domu na 艣wi臋ta. Oczywi艣cie s膮 takie osoby, kt贸re albo zupe艂nie nie maj膮 kontaktu ze swoimi rodzinami, albo tych rodzin po prostu ju偶 nie maj膮 i dlatego pozostaj膮 u nas. Czasami jest tak, 偶e rodziny nie maj膮 mo偶liwo艣ci przestrzennej u siebie w domu, 偶eby si臋 zaopiekowa膰 seniorem. Niekiedy wynika to te偶 po prostu z jego choroby" 鈥� powiedzia艂.
Podkre艣li艂, 偶e pracownicy i wolontariusze staraj膮 si臋 przez ca艂y rok tworzy膰 podopiecznym atmosfer臋 domow膮. "R贸wnie偶 w 艣wi臋ta jeste艣my razem. Na ile to jest mo偶liwe, staramy si臋 naszych senior贸w aktywnie w艂膮czy膰 do przygotowa艅, m.in. poprzez tworzenie ozd贸b, czy poznawanie tradycji 艣wi膮tecznych" 鈥� doda艂 dyrektor gda艅skiej Caritas.
Zaznaczy艂 te偶, 偶e nikt nie zast膮pi seniorom rodziny. "Chocia偶 staramy si臋 stworzy膰 namiastk臋 domu, to on nigdy nie b臋dzie takim prawdziwym domem, w kt贸rym nasz podopieczny spotyka si臋 razem ze swoimi dzie膰mi czy wnukami. To bardzo wa偶ne, aby przynajmniej 2-3 razy w ci膮gu roku m贸g艂 on wr贸ci膰 do tego miejsca, z kt贸rego si臋 wywodzi, gdzie sp臋dzi艂 wi臋kszo艣膰 swojego 偶ycia" 鈥� powiedzia艂.
Piotr Mirowicz, Dariusz Sokolnik
pm/ dsok/ lm/